Pambansang kita

PAMBANSANG KITA

ARALIN AR ALIN 2

1.ANO NGA BA ANG PAMBANSANG KITA?

PANIM+LA, Sa aralin 2 malalaman natin kung may narating na pagsulng at pagunla! ang "knmiya ng isang #ansa sa pamamagitan ng pagsusuri sa "$nmi$ p"r%rman$". &'ONOMI' IN(I'ATORS ) nasusukat ang kasigla*an ng "knmiya . Instrum"nt na naglala*a! sa anumang narating na pagsulng at pagunla! ng isang "knmiya. 

PANIM+LA,  Ayn sa P-ILIPPIN& STATISTI' A+TORIT / ang pilipinas ay gumagamit ng tinata0ag na L&A(ING &'ONOMI' IN(I'ATORS. -ALIMBAA, N+MB&R O3 N& B+SIN&SS&S T&RMS O3 TRA(& IN(&4 'ONS+M&R PRI'& IN(&4  -OT&L O''+PAN' RAT& -OL&SAL& PRI'& IN(&4 &L&'TRI' &N&RG 'ONS+MPTION At marami pang i#a. 

PANIM+LA, Ang mga na#anggit na IN(I'ATORS / ma!alas na ginagamit ang ka#uuang pam#ansang kita  GROSS NATIONAL IN'OM& 5GNI6. Paraan ng pagsukat sa pam#ansang kita ay sa pamamagitan ng GNI ay tinata0ag na NATIONAL IN'OM& A''O+NTING. 

KA-ALAGA-AN NG PAGS+KAT SA PAMBANSANG KITA 'amp#"ll R. M$'nn"ll at Stanl"y Bru" sa kanilang &'ONOMI'S PRIN'IPL&S/ PROBL&MS/ AN(



Ayn kay

POLI'I&S 517776/ Ang ka*alaga*an ng pagsukat ng pam#ansang "knmiya ay ang sumusun! , 1. Ang Sist"ma ng pagsukat sa pam#ansang kita ay nakapag#i#igay ng i!"ya tungkl sa antas ng pr!uksiyn ng "knmiya sa isang partikular na tan at maipali0anag kung #akit ganit kalaki  ka#a#a ang pr!uksiyn ng #ansa.

2.Sa pag*a*am#ing ng pam#ansang kita sa l# ng ilang tan masusu#ay#ayan natin ang !ir"ksiyng tinata*ak ng ating "knmiya. 8.Ang nakalap na imprmasyn mula sa pam#ansang kita ang magiging ga#ay ng mga nagpaplan sa "knmiya. 9. Kung 0alang sist"matikng paraan sa pagsukat ng pam#ansang kita/ *aka*aka lamang ang magiging #as"*an. :. Sa pamamagitan ng NATIONAL IN'OM& A''O+NTING / maaaring masukat ang kalusugan ng "knmiya.

GROSS NATIONAL IN'OM&,   5GNI6  Tumutuky sa ka#uuang pampamili*ang *alaga ng mga pr!ukt at s"r#isy na naga0a ng mga mamamayan ng isang #ansa.  Kalimitang sinusukat ang GNI sa #a0at ;+ART&R sa l# ng isang tan.  Ang GNI ay sinusukat gamit ang salapi ng isang #ansa .  -in!i isinasama sa pagku0"nta ng GROSS NATIONAL IN'OM& ang mga *in!i pampamili*ang Ga0ain/kung 0ala namang kinikitang salapi ang nagsasaga0a nit. 

+N(&RGR+N( &'ONOM 



Ang mga pr!uktng na#u mula sa imprmal na s"ktr tula! ng naglalak ng panin!a sa kalsa!a/nagkukumpuni ng mga sirang kasangkapan sa mga #a*aykalakal at i#a pa . It ay !a*il *in!i nakar"*istr at 0alang !kum"ntng mapagkukunan ng !ats ng kanilang Ga0ain upang ang *alaga ng kanilang pr!uksiyn ay masukat. Ang PRO(+KTONG S&G+N(AMANO ay *in!i rin ka#ilang sa pagku0"nta ng GNI !a*il isinama na ang *alaga nit nng it at #agng ga0a pa lamang.

PAGKAKAIBA NG 5GNI6 SA 5G(P6  Grss (m"sti$ Pr!u$t G(P ) Ang ka#uuang pampamili*ang *alaga ng la*at ng na#ung pr!ukt at s"r#isy na gina0a sa l# ng itinak!ang pana*n. Ang mga mamamayan ng #ansa ang nagmamayari ng mga salik ng pr!uksiyng it ka*it saang #a*agi ng !aig!ig it gina0a. GNI  sumusukat sa ka#uuang pampamili*ang *alaga ng taps na pr!ukt at s"r#isy na gina0a sa l# ng isang taka!ang pana*n sa l# ng isang #ansa .

PARAAN NG PAGS+KAT NG GNI Ayn kay


517726 may tatlng paraan

ng pagsukat ng 5GNI6 1. Pamamaraan #atay sa gasts 5"=p"n!itur" appra$*6 2.Pamamaraan #atay sa kita ng sangkap ng pr!uksiyn 5in$m" appra$*6 8.Pamamaraan #atay sa pinagmulang in!striya 5in!ustrial rigin appra$*6

1.Paraan #atay sa paggasta 5&4P&N(IT+R& APPROA'-6

Ang pam#ansang "knmiya ay #inu#u ng apat na s"$tr, Sam#a*ayan/#a*aykalakal/pama*alaan/at panla#as na s"$tr. A.GAST+SIN P&RSONAL5'6 napapal# !it ang mga gasts ng mga mamamayan tula! ng pagkain/ !amit/ paglili#ang/s"r#isy ng manggugupit ng #u*k at i#a pa. B.GAST+SIN NG MGA NAM+M+-+NAN5I6 ka#ilang ang mga gasts ng mga #a*aykalakal tula! ng mga gamit sa pisina/*ila0 na mat"ryal"s para sa pr!uksiyn at i#a pa . '.GAST+SIN NG PAMA-ALAAN 5G6 kasama rit ang mga gastusin ng pama*alaan sa pagsasaga0a ng mga pry"ktng panlipunan.

(.GAST+SIN NG PANLABAS NA S&KTOR54M6 makuku*a it kung i#a#a0as ang inilulu0as  "=prt sa inaangkat  imprt. &.STATISTI'AL (IS'R&PAN'5S(I6 ang anumang kakulangan  kala#isan sa pagk0"nta na *in!i malaman kung saan i#i#ilang it ay nagaganap sapagkat may mga transyaksyng *in!i sapat ang mapagkukunan ng !ats  imprmasyn. 3.N&T 3A'TOR IN'OM& 3ROM ABROA(5N3I3A6 tinata0ag !ing N"t Primary In$m" makuku*a it kapag i#ina0as ang gasts ng mga mamamayang nasa i#ang #ansa sa gasts ng mga !ayu*an sa l# ng #ansa.

3ORM+LA SA PAGK+&NTA NG GROSS NATIONAL IN'OM&, BATA SA PAGGASTA O &4P&N(IT+R& APPROA'- A .



GNI> '  I  G 54M6  S( N3I3A

2.Paraan #atay sa pinagmulang IN(+STRIA 5in!ustrial rigin@alu" a!!"! appra$*6

Sa paraang #atay sa pinagmulang in!ustriya masusukat ang GROSS (OM&STI' PRO(+'T Ng #ansa kung pagsasama*in ang ka#uuang *alaga ng pr!uksyn ng mga panguna*ing in!ustriya ng #ansa.

8.PARAAN BATA SA KITA 5IN'OM& APPROA'-6 A.SA-O( NG MANGGAGAA Sa*! na i#ina#aya! sa sam#a*ayan mula sa

#a*ay kalakal at pama*alaan. B.N&T OP&RATING S+RPL+Stinu# ng mga krprasyng pri#! at pagaari at ipinatatak# ng pampama*alaan at i#a pang mga n"gsy.

'.(&PR&SASONpag#a#a ng *alaga ng yamang pisikal #unga ng pagluma #unga ng tuly tuly na paggamit paglipas ng pana*n. (.(I T+IRANG B+ISS+BSI(IA 1.(I T+IRANG B+ISKa#ilang !it ang sal"s ta= / $ustm !uti"s / lis"nsiya at i#a pa . 2.S+BSI(IAsalaping #ina#alikat at #ina#ayaran ng pama*alaan ng *in!i tumatanggap ng kapalit na pr!ukt  s"r#isy. -alim#a0a nit ang pagak ng pama*alaan sa ilang #a*aging ng #ayarin ng mga sumasakay sa LIG-T RAIL  TRANSIT.

'+RR&NT@NOMINAL AT R&AL@'ONSTANT PRI'&S  Tinatalakay natin sa unang aralin kung papaan sinusukat ang pam#angsang kita .tan!aan na ang pamili*ang *alaga ng taps na pr!ukt at s"r#isy ang #ini#ilang sa pam#ansang kita at *in!i ang ka#uuang !ami nit.



IN'OM& P&R'APITA Masusukat kung *a*atiin ang G(P sa ka#uuang ppulasyn ng #ansa.tinataya rin kung sasapat ang ka#uuang *alaga ng pr!uksiyn ng #ansa upang tustusan ang pangangailangan ng mga mamayan nit



LIMITASON SA PAGS+KAT NG PAMBANSANG KITA Bagamat kayang sukatin ang pam#ansang kita ng #ansa sa pamamagitan ng %rmula sa unang aralin *in!i pa rin it p"rp"ktng #atayan !a*il may mga Ga0ain pang "knmiya na *in!i na#i#ilang sa pagsukat ng pam#ansang kita katula! ng sumusun! ,



1.-IN(I PAMPAMILI-ANG GAAING ) sa pag sukat ng pam#ansang kita *in!i ka#ilang ang mga pr!ukt at s"r#isyng #inu ng mga ta para sa sariling kapakina#angan tula! ng pagaalaga ng anak pag*u*ugas ng pinggan at pagtatanim sa #akant"ng lupa sa l# ng #akuran.  2.IMPORMAL NA S&KTORmalaking *alaga ng pr!uksyn at kita ay *in!i naiuulat sa pama*alaan tula! ng transaksiyng sa #la$k mark"t pamili*an ng ill"gal na !rga naka0 na sasakyan at kagamitan #ina#ayaran ng ilang kumpanya upang makaku*a ng r"sultang pa#r sa kanila . 

8.&4T&RNALITI&S O -IN(I SINASA(ANG &P&KTO Ang *in!i sinasa!yang "p"kt ay may *alaga na kalimitang *in!i nakikita sa pagsukat ng pam#ansang kita . 9.KALI(A( NG B+-A!apat tan!aan na ang karag!agang pr!ukt at s"r#isyng na#u sa #ansa ay *in!i katiyakan ng kasiya*ang natatam ng isang in!i#i!0al. 

 S+BMITT&( B,  A'OB 'ARL MONTANO GRA(& 1C LO'SIN