WAWASAN UNTUK KESIHATAN
M
alaysi alaysia a akan akan menjad menjadii sebuah sebuah negar negara a terdir terdirii daripa daripada da indivi individu, du, keluarga dan masyarakat yang sihat melalui sistemkesihatan yang
adil dil
dan saksa aksam ma, cekap ekap,,
mampu ampu dised isedia ia dan diper iperol oleh ehi, i,
berteknologi sesuai, serasi pelanggan dan bersesuaian dengan persekitaran. Sistem ini juga akan mengutamakan kualiti, inovasi, promosi kesihatan, hormat
kepada kepada kemuli kemuliaan aan insan insan serta serta mengga menggalak lakkan kan tanggu tanggungj ngjawa awab b indivi individu du dan penyertaan masyarakat ke arah peningkatn mutu kehidupan.
MISI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
MISI Kementerian Kesihatan ialah mewujudkan penglibatan dan penyertaan untuk kesihatan bagi meransang dan memudahkan memudahkan rakyat untuk:•
Mencapai sepenuhnya kemampuan kesihatan mereka.
•
Menghargai kesihatan sebagai aset yang bernilai.
•
Mengambil langkah positif meningkatkan lagi dan mengekalkan
status kesihatan bagi menikmati kehidupan yang lebih bermutu.
NILAI KORPORAT KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
1. Perkhi Perkhidma dmatan tan Penyay Penyayang ang 2. Kerj Kerja a Berpa Berpasu suka kan n 3. Prof Profes esio ioal alis ism me
1
FAIL MEJA
UNIT KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT
1.
DEFINASI - Fail Meja bagi sesuatu jawatan yang mengandungi maklumat lengkap untuk membolehkan penyandang jawatan itu menjalankan tugasnya.
2.
OBJEKTIF FAIL MEJA - Memberi panduan yang tegas dan terperinci dalam menjalankan kerja. - Menambah kefahaman tentang maklumat kerja dan objektif organisasi. - Menerangkan hubungan kerja sendiri dengan kerja-kerja pegawai lain.
3.
OBJEKTIF JABATAN KESIHATAN NEGERI SARAWAK
4.
OBJEKTIF PEJABAT KESIHATAN BAHAGIAN SRI AMAN Untuk meningkatkan taraf kesihatan fizikal, mental dan sosial individu, keluar keluarga ga dan masya masyarak rakat at melal melalui ui promos promosii kesiha kesihatan tan,, pence pencegah gahan, an, rawatan dan pemulihan dengan melaksanakan program-program dan aktiviti-aktiviti dengan tahap pencapaian yang optima.
2
5.
OBJEKTIF UNIT KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT 5.1 OBJEKTIF UMUM Memutuskan semua tali jangkitan kejadian penyakit berjangkit (Makanan, Minuman, Udara, Titisan, Sentuhan da lain) secara menyeluruh dengan menjalankan penyiasatan dan pengesanan punca
jangkitan
dan
mengambil
langkah
pengawalan
dari
merebaknya kejadian penyakit tersebut supaya tidak menimbulkan masalah kesihatan ke atas masyarakat umum.
5.2 OBJEKTIF KHAS -
To Provide Effective Surveilance And To Carry Out Timely Intervention Measures.
-
Mengurangkan kejadian kes penyakit berjangkit ke suatu tahap yang paling minima.
-
Mengurangkan kekerapan dn jangkamasa wabak kes penyakit berjangkit.
-
Meningkatkan pengetahuan masyarakat mengenai kejadian sesuatu penyakit berjangkit dan bagaimana cara-cara untuk mencegahnya melalui program pendidikan kesihatan.
3
6.
SENARAI BORANG-BORANG YANG DIGUNAKAN
Antara borang-borang yang digunakan dalam Unit CDC ialah:Bil 1. 2. 3.
Jenis Borang Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Kolera Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Tifoid Borang penyiasatan Kes/Wabak Keracunan Makanan
FWBD/CHO/BG/001 FWBD/TYP/BG/001 FWBD/KRM/BG/002
4. 5. 6.
(Daerah Unit Epid, Pejabat Pengarah, JKNS) Borang penyiasatan Kes,kotek, Disenteri Borang penyiasatan Kes,kotek, Hepatitis A Borang Laporan Kes HIV/AIDS Dan Kematian
FWBD/DYS/BG/001 FWBD/HPA/BG/001 BORANG HIV /
AIDS - 79 7. Borang penyiasatan dan notifikasi HIV/ AIDS HIV 101/94 8. Borang Permohonan Dan Keputusan Ujian Makmal MSLF: 01/2004 9. Borang Analisis untuk Mikrobiologi (Swab) H 198 (Rev.10/74) 10. Borang Analisis untuk Mikrobiologi (Urine/stool/csf dll) H 401 11. Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Kolera FWBD/CHO/BG/001 12. Borang penyiasatan Kes,kotek, Pembawa Kolera FWBD/CHO/BG/001
4
7.
SENARAI TUGAS-TUGASAN DALAM UNIT KAWALAN DAN PENCEGAHAN PENYAKIT PENYAKIT BERJANGKIT
Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran yang menjalankan aktiviti pencegahan dan kawalan penyakit-penyakit berjangkit adalah terlebih dahulu dilantik sebagai Pegawai Diberi Kuasa dalam bahagian I Seksyen 3 (1) Akta Pencegahan Dan Kawalan Penyakit-Penyakit Berjangkit 1988.
Antara tugas-tugasnya adalah:-
1. Merekodkan semua kes-kes penyakit berjangkit untuk kajian dan mengetahui kedudukannya tiap-tiap hari, minggu, bulan dan tahun. 2. Menyediakan laporan-laporan harian, mingguan, bulanan, suku tahunan, setengah tahunan dan tahunan mengenai kes-kes penyakit berjangkit mengikut seperti yang diarahkan mengikut masa ke semasa.
5
3. Membuat penyiasatan segera semua kes-kes penyakit berjangkit yang dilaporkan kepada Pegawai Kesihatan untuk mengesan punca dan mengawal keadaan supaya tidak merebak. 4. Menyelenggarakan kerja-kerja 'Disinfection' dan 'Disinfestation'. 5. Menganalisa semua kes-kes yang disiasat dan mengesyurkan pengawalan dan pencegahan yang sewajarnya kepada Pegawai Kesihatan. 6. Memberi suntikan pelalian kepada kontek-kontek pesakit dengan tujuan untuk mengawal jangkitan dari merebak. 7. Mengambil contoh-contoh darah, najis, muntah, kahak, makanan, air dan sebagainya untuk pemeriksaan dan menentukan punca jangkitan. 8. Mengendalikan
kerja-kerja
pengeluaran
Sijil
Kesihatan
Antarabangsa di bawah 'International Health Regulation' dengan memberi suntikan pelalian dan sebagainya. 9. Bertugas sebagai ahli pasukan kesihatan dalam kerja berhubung dengan wabak dan bencana alam. (spt banjir) 10.Menganalisa data-data yang dikumpul dan sediakan laporannya untuk Pegawai Kesihatan. 11.Menyedia dan mengemaskinikan semua graf-graf, peta-peta gerakan dan data-data penting mengenai penyakit berjangkit. 12.Mencari dan mengesan kontek pesakit, menjalankan kawalan dan mencegah penyakit dari merebak. 13.Menjalankan kajian Epidemiologi di dalam Rancangan Kawalan dan 'Surveillance' penyakit berjangkit. 14.Menjalankan kerja-kerja pengawasan apabila diperlukan untuk mengawasi keluarga atau kontek bagi tujuan mengenai penyakit berjangkit melalui ceramah, pameran, dailog dan sebagainya.
8.
SENARAI UNDANG-UNDANG DAN PERATURAN -PERATURAN 8.1 Akta Pencegahan Dan Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988 8.2 Akta Makanan 1983 6
8.3 Peraturan-Peraturan Kawalan Hasil Tembakau 1993 8.4 Perintah Am 8.4.1 Bab B -
Elaun-Elaun
8.4.2 Bab C -
Cuti
8.4.3 Bab D -
Disiplin
7
9.
SENARAI TUGAS, KUASA DAN HUBUNGAN PEGAWAI DENGAN PEGAWAI YANG LAIN DI PEJABAT KESIHATAN
Tugas Atasan
Pegawai Yang
Tugas Dan Tanggungjawab
Kuasa Yang
Tugas Pegawai Lain Yang
Diberi
Ada Hubungan Serta Jenis
Ada
Hubungan
Hubungan
1. Pegawai Kesihatan 1. Menerima maklumat kes melalui Borang Health 1/ Akta
1.
Daerah
Borang (Peraturan 1) dan juga melalui telefon. mengar
Pencegahan
2. Merekodkan kes.
Dan
ahkan
3. Menyiasatkan kes.
Penyakit-
PPKPK untuk
4. Menjalankan kerja-kerja Pencegahan dan Kawalan Penyakit
-
tindakan selanjutnya
di Lapangan.
Kawalan
Berjangkit 1988
5. Menyiapakan
laporan
lengkap
berkenaan
Kesihatan Kanan -mengarahkan PPKP DCD untuk membuat siasatan serta langkah
Hospital
Notifikasi Kes. 2.
Jabatan
Kimia.
(Analisa Keracunan) 3.
Ahli Kaji Kuman
4.
Pembantu Makmal.
- Akta 342
-menjalankan Ujian-
penyiasatan kes. 2. Penolong Pegawai
Pengarah
ujian Bakteriologi ke
6. Menjalankan kerja-kerja pengawasan dan tindakan
atas
susulan.
semua
contoh
yang dihantar
7. Memberikan pendidikan kesihatan kepada pesakit, kontek, dan masyarakat kawasan yang terlibat. 8. Mengawasi
kerja-kerja
Pesakit AIDS
kawalan dan
8
pencegahan
9
Pengurusan
Jenazah
5.
Pekerja Rendah Am -menjalankan kerja disefeksi semburan lysol dan lain-lain.
pencegahan
9
10.
PROSES KERJA PENYIASATAN KES PENYAKIT BERJANGKIT
BIL
PROSES KERJA
PEGAWAI YANG MELULUSKAN /
SESI UNDANG-UNDANG ATAU
PERATURAN
DIRUJUK
1.
Terima laporan (Borang[Peraturan 1]) Pegawai
Akta Kawalan Dan
dari Hospital, Pusat Kesihatan dan Perubatan
Pencegahan
Klinik Swasta.
Penyakit
Ahli Kajikuman
Berjangkit 1988 2.
Merekodkan kes penyakit berjangkit PPKPK yang
dilaporkan
(buku
rekod
-
MS.Excel)
3.
Melaporkan Epidemiologi
kepada Pejabat
Kesihatan Negeri. (JKN)
Unit Pengarah
10.
PROSES KERJA PENYIASATAN KES PENYAKIT BERJANGKIT
BIL
PROSES KERJA
PEGAWAI YANG MELULUSKAN /
SESI UNDANG-UNDANG ATAU
PERATURAN
DIRUJUK
1.
Terima laporan (Borang[Peraturan 1]) Pegawai
Akta Kawalan Dan
dari Hospital, Pusat Kesihatan dan Perubatan
Pencegahan
Klinik Swasta.
Penyakit
Ahli Kajikuman
Berjangkit 1988 2.
Merekodkan kes penyakit berjangkit PPKPK yang
dilaporkan
(buku
rekod
-
MS.Excel)
3.
Melaporkan Epidemiologi
kepada Pejabat
Unit Pengarah
Kesihatan Negeri. (JKN)
4.
Menyiapkan
peralatan
dan
kelengkapan untuk kerja siasatan dan
kawalan
serta
pencegahan
penyakit berjangkit.
5.
Temubual dengan pesakit/ kontek untuk mendapatkan maklumat serta data berkenaan penyakit berjangkit yang diperlukan.
6.
Menjalankan kerja-kerja pencegahan dan kawalan dengan menjalankan kerja
disinfeksi
dan
pengambilan
contoh-contoh. (Najis/ rectal swab, air, makanan dll)
10
7.
Memberikan
pendidikan
kesihatan
kepada pesakit dan kontek.
Menyiapkan berkenaan
laporan lengkap Terima laporan kes penyakit berjangkit melalui telefon/ Borang Notis/ Borang kes 1(Sek penyakit Health 10 APDPPB 1988)
siasatan
berjangkit. Merekod Kes
Laporan
dihantar
Epidemiologi
ke
Unit
Beritahu PPKPK, MOH dan kemudian Pejabat Pengarah beritahu JKN jika penyakit tersebut
Kesihatan Negeri.
dikehendaki melapor melalui telefon.
Sediakan peralatan, ubat semburan, botol,
Kerja-kerja tindakanmedia, susulan (followpemandu dan beberapa orang up)
mengikut
berjangkit.
jenis
pembantu jika perlu.
penyakit
Pergi ke hospital untuk temubual pesakit dan dapatkan data-data yang diperlukan Bah IV Sek 18 (1) (a)
Pergi ke rumah pesakit Sek 18 (1) (b)
Menjalankan kerja-kerja penyiasatan, pengawalan dan pencegahan.
Menyiasat
Periksa keadaan alam sekitar
11.
Pencegahan/Pengawalan
Basmi kuman
Ambil Najis R/Swab
Ambil Sampel air/ Makanan
Klorin Telaga
Buat sukatan campuran
Isi borang analisis
Guna bekas steril
Kira isipadu air telaga
Buat semburan
Hantar ke makmal
Hantar ke makmal utk analisis
Bubuh dengan betul
CARTA ALIRAN KERJA
Pendidikan Kesihatan Sek 11(3)(a)(b)(c)(4)
Follow Up Menyediakan Laporan 11
Menghantar laporan ke Unit Epidemiologi Pejabat Pengarah Kesihatan Negeri
12.
CARTA ALIRAN PENGAWASAN (SURVELLANCE ) PENYAKIT BERJANGKIT
12
Penentuan ke atas beberapa kawasan:- kawasan yang ada rekod kes penyakit berjangkit. - kawasan bersisiko tinggi (taraf kebersihan premis makanan rendah.
Menyediakan check list dan memeriksa peralatan untuk kerja2 persampelan bagi tujuan pengawasan.
Menjalankan kerja 2 persampelan makanan/air mengikut garis panduan kesihatan (menggunakan peralatan dan bekas 2sterile) Mengambil contoh najis/ rektal swab pengendali 2 makanan
Menghantar contoh makanan/ air ke makmal untuk ujian mikrobiologi dengan segera serta borang 2 analisa berkaitan yang lengkap
Keputusan Negatif
Positif
Tindakan susulan diambil Pendidikan Kesihatan Tindakan Undang 2 Rawatan jika didapati Pengendali Makanan positif
Tamat
Menghantar laporan ke Unit Epidemiologi Pejabat Pengarah Kesihatan Negeri
UNIT KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT
13
1.
Setiap kejadian kes penyakit berjangkit akan disiasat sebaik sahaja
kes dilaporkan untuk mengesan punca dan mengambil langkah-langkah kawalan dan pencegahan supaya penyakit tersebut tidak merebak. 2.
Semua kontek pesakit penyakit berjangkit akan disiasat dan diambil
contoh najis atau spesimen yang lain mengikut jenis penyakit dalam masa yang secepat mungkin dan dihantar ke makmal untuk dianalisa dalam masa 24 jam. 3.
Proses pengurusan dan pengkebumian jenazah AIDS hendaklah
dengan segera dalam tempoh 24 jam. 4.
Memastikan tiada perokok di kawaan yang dilarang dengan
menjalankan Penguatkuasaan Undang-Undang setiap masa. 5.
Pengeluaran Sijil Kesihatan Antarabangsa di bawah "International
Health Regulation " akan disiapkan dalam masa 20 minit termasuk proses pendaftaran dan suntikan pelalian. 6.
Pengurusan buku kesihatan Tanung Haji kepada semua bakal Haji
akan disiapkan dalam masa 20 minit termasuk proses pendaftaran dan suntikan pelalian.
NORMA KERJA - PENYIASATAN PENYAKIT BERJANGKIT
14
Bil
Jenis Kerja
Masa yang
1. 2.
Merekod kes Beritahu PPKPK,
dan
Diambil 5 minit 10 minit
3. 4. 5. 6. 7.
Pengarah Kesihatan Negeri melalui telefon. Sediakan peralatan mengikut check list Temubual pesakit di hospital Pergi ke rumah pesakit Pemeriksaan keadaan sekeliling rumah pesakit Temubual dengan konteks untuk mendapatkan maklumat
20 minit 60 minit 60 minit 30 minit 60 minit
8. 9. 10.
dan contoh-contoh yang diperlukan Memberi pendidikan kesihatan Hantar contoh ke makmal bakteriologi Menyediakan laporan
60 minit 60 minit 30 minit
13.
Pegawai
Kesihatan
Daerah
Checklist Bagi Kerja Penyiasatan Dan Kawalan Penyakit Berjangkit
Bil 1.
Perkara Borang-borang siasatan
2.
Clip Board
3.
Lysol
Ada
15
Tiada
4.
Media - Selenite F. - APW (Alkaline Pepton Water) - Carrie Blair
5.
Sterile Pack
6.
Sterile Swab
7.
Botol Sterile
8.
Label
9.
Chloride of Lime
10.
Ice Box/ Snow Box
11.
Comparater
12.
Reagent (DPD No.1)
13.
Peralatan Persampelan
14. 15. 16. 17.
16
14.
Senarai Tugas, Kuasa Dan Hubungan Pegawai Dengan Pegawai Lain dalam Unit Kawalan Penyakit Berjangkit Pengurusan Jenazah Pesakit HIV/ AIDS
Tugas Pegawai
Atasan
Tugas Dan Tanggungjawab
Kuasa Yang Diberi
Yang Ada Hubungan
Tugas
Pegawai
Yang
Ada
Lain
Hubungan
Serta Jenis Hubungan 1. Pegawai Kesihatan Daerah
Seksyen 16.
Pemandu Kenderaan
2. Merekod. mengarahka
-
1. Menerima Laporan Kematian dan pengesahan.
3. Menyediakan
Peralatan
yang
mencukupi
Akta Pencegahan
mengikut Check List.
n PPKPK untuk tindakan Selanjutnya 2. Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran Kanan
Dan Kawalan
4. Ke lokasi Kematian
Penyakit-Penyakit
- menyelia kerja-kerja memandikan jenazah
Berjangkit 1988
mengikut peraturan dan garis panduan. 5. Ke tabah Perkuburan
( Akta 342)
menyelia kerja-kerja Pengkebumian
-
- mengarahkan PPKP
jenazah
CDC untuk membuat
panduan.
mengikut
peraturan
dan
garis
siasatan serta langkah kawalan dan pencegahan
17
PROSES KERJA PENGURUSAN JENAZAH HIV/ AIDS
Bil
1.
Proses Kerja
Menerima dan mengesahkan Laporan Kematian.
Pegawai Yang
Sesi Undang-
Meluluskan/
Undang atau
Dirujuk
Peraturan
Pegawai
Seksyen 16.
Kesihatan Daerah (PKD)
2.
Merekod kematian dalam buku kematian HIV/ AIDS
3.
Menyediakan Peralatan Mandi Jenazah mengikut Garis Panduan
Akta Pencegahan Dan Pengawalan
Penolong
Penyakit
Pegawai
Berjangkit 1988
Kesihatan Kanan (PPKPK)
PROSES KERJA PENGURUSAN JENAZAH HIV/ AIDS
Bil
1.
Proses Kerja
Menerima dan mengesahkan Laporan Kematian.
Pegawai Yang
Sesi Undang-
Meluluskan/
Undang atau
Dirujuk
Peraturan
Pegawai
Seksyen 16.
Kesihatan Daerah (PKD)
2.
Merekod kematian dalam buku
Dan Pengawalan
kematian HIV/ AIDS
3.
Menyediakan Peralatan Mandi
Penolong
Penyakit
Pegawai
Berjangkit 1988
Kesihatan
Jenazah mengikut Garis Panduan
4.
Akta Pencegahan
Kanan (PPKPK)
Menyelia kerja-kerja Pemandian Jenazah pesakit HIV/ AIDS mengikut Garis Panduan
5.
Menyelia kerja-kerja Pengkebumian jenazah HIV/ AIDS mengikut Garis Panduan
Carta Aliran Pengurusan Jenazah HIV/ AIDS
18
Terima laporann kematian pesakit HIV/ AIDS
Merekod Laporan Kematian
Daftar dalam Buku Daftar Kematian
Laporkan kepada Pejabat Pengarah Kesihatan Negeri
Sedia peralatan untuk pengurusan Mandi Jenazah pesakit HIV/ AIDS
(Seperti dalam senarai check list)
Menyelia kerja2 Mandi Jenazah
(Ikut garis panduan)
Menyelia kerja2 Pengkebumian Mayat
(Ikut garis panduan)
19
CHECKLIST UNTUK PENGURUSAN JENAZAH PESAKIT HIV/ AIDS
Bil 1.
Perkara Sodium Hipoklorid (Klorox)
Ada
2.
Kapas
3.
Baldi
4.
Sarung Tangan
5.
Mask
6.
Apron
7.
Kasut Getah Panjang (Wellington Boot)
8.
Body Bag
9.
Serbuk Kelorin
10.
Gunting
Tiada
Terima Laporan Daripada Makmal/ Institusi/ Daerah
Siasatan Kes
Pesakit Meninggal
Pesakit Dijumpai
Pesakit Tidak Diumpai
Norma Kerja - Pengurusan Jenazah HIV/ AIDS Investigation Details Sediakan Borang Siasatan (I.D.) HIV APPENDIX 5 Bil
Jenis Kerja
Masa yang
Klinikal Finding Pesakit dapat 1. Mengesahkan Kematian dan merekod kestidak Kematian (MOH/M&HO/PAKAR) dikesan
2.
dalam buku daftar kematian Beritahu PPKPK, Pegawai
Kesihatan
Daerah
dan
Pengarah Kesihatan Negeri melalui telefon
Sessi Kaunseling 3. Sediakan peralatan mengikut Check List (SN/MA/MOH/PAKAR)
Diambil Pesakit pindah ke 5 minit
Daerah/ Negeri lain
10 minit Hantar laporan ke 20 Daerah/ minit Negeri 60 minit berkenaan
4. 5.
Perjalanan ke lokasi kematian Menyelia kerja-kerja memandikan jenazah mengikut garis
60 minit
6.
panduan Perjalanan ke arah perkuburan dan menyelia kerja-kerja
120 minit
pengkebumian jenazah pesakit Flow Chart
Laporan Kepada Pejabat Penyiasatan Kes HIV (Western Kesihatan Negeri (P.K.N)Blot +ve)
Catatan: Tanggungjawab PPKP Tanggungjawab Pegawai berkenaan 20
Laporan mesti dihantar dalam masa 7 hari dari tarikh notifikasi tanpa mengambilkira "Clinical Finding
ELISA TEST
Positif
Ya
Tidak
Siasatan
Penjara Serenti Pej. Kes Daerah
W/Blot
Positif
Tidak
Tamat
Ya
Pindah Masuk Notifikasi HIV +VE
W/Blot +VE
Pejabat Kesihatan Daerah Sudah Siasat
Kes Tempatan
Belum Siasat
ELISA +VE
Siasat
Kes pindah keluar
CARTA ALIR PENYALURAN MAKLUMAT Pejabat Kesihatan Daerah - Destinasi kes
W/Blot ANTARA NEGERI / DAERAH / AGENSI+VE (kes baru) Pengawasan Siasat
Siasat
21
Pejabat Kesihatan Negeri Sarawak
W/Blot -VE
Tamat
15.
NORMA KERJA
16.
22
23
