FACULTAD DE INGENIERÍAS
CARRERA PROFESIONAL DE INGENIERÍA DE SEGURIDAD INDUSTRIAL Y MINERA TEMA: “CONTAMINACION
AMBIENTAL PRODUCIDO POR LAS LADRILLERAS INFORMALES EN LA CIUDAD DE AREQUIPA” CURSO:
PROTECCIÓN AMBIENTAL Y DESARROLLO SOSTENIDO
AUTOR:
EUGENIO AJAHUANA Joel
PROFESOR ASESOR: Ing. Franco Ortiz Pacheco
AREQUIPA- PERÚ !"#
I$TRO%UCCIO$ &a 'reoc('aci)n 'or e* Me+io A,iente /( con/er0aci)n /e enc(entra in/erta+a en (n 'roce/o1 'or e* c(a* e* ho,re co,ienza a co,'ren+er 2(e ,3/ a**3 2(e (na /i,'*e ten+encia e/ (na 4or,a +e 0i+a. E* ho,re ,o+erno ha5a o*0i+a+o *a 4or,a correcta +e con0i0ir con /( entorno1 'o+5a +o,inar *a nat(ra*eza 'ero no enten+5a 2(e /( +o,inio /ore e**a +ee con/i/tir en conocer /(/ *ee/ a'*icar*a/ con inte*igencia. E/ a/5 2(e ho he,o/ 0(e*to /ore n(e/tro/ 'a/o/ 'ara agregar (n 0a*or i,'ortante a n(e/tra/ 0i+a/1 e* a'*icaci)n +e *a con0i0encia **a,a+o %e/arro**o So/teni*e1 +e c(a +e'en+e encon grann(e/tro 'arte e* entorno1 4(t(ro +e e* to+o e* '*aneta. %entro +e e/te conte6to /e ha inicia+o (na corriente 2(e (/ca *a a+ec(aci)n +e *a/ tecno*og5a/ 'roce/o/ +e to+a/ *a/ e,'re/a/ a (n /i/te,a 2(e no 'er7(+i2(e e* entorno1 ten+ien+o a *a/ **a,a+a/ Tecno*og5a/ &i,'ia/1 2(e no ca(/an +etri,ento a* eco/i/te,a ,3/ a(n no re're/entan rie/go/ 'ara *a /a*(+ +e *a/ 'er/ona/. &a in+(/tria *a+ri**era /ig(e e,'*ean+o 'ara *a ,an(4act(ra +e /(/ 'ro+(cto/1 co,(/ti*e/ a*ta,ente conta,inante/ co,o **anta/1 aceite/ ga/ta+o/1 re/i+(o/ in+(/tria*e/ ca/i c(a*2(ier ,ateria* org3nico +e +e/echo1 2(e generan ,(*tit(+ +e conta,inante/1 a4ectan+o e* aire1 c(er'o/ +e ag(a /(e*o8 con/tit(en+o a+e,3/ (n 'ro*e,a /ocia* +e /a*(+. &a in+(/tria are2(i'e9a +ee tran/4or,ar/e en (no +e *o/ 'rinci'a*e/ ,otore/ +e* creci,iento econ),ico en e* corto ,e+iano '*azo1 'rogre/an+o hacia (na in+(/tria con ,aor 0a*or agrega+o1 a(,entan+o *a 'ro+(cti0i+a+ *a e4iciencia +e *a/ e,'re/a/ ,an(4act(rera/. %e e/te ,o+o1 /er3 'o/i*e co,'etir con ,3/ 6ito en *o/ ,erca+o/ internaciona*e/ con *a/ i,'ortacione/ en e* ,erca+o interno. &a 'o*5tica +e +e/arro**o in+(/tria* +ee 'ro,o0er '*eno 4(nciona,iento +e *o/+e,erca+o/1 ,aor e4iciencia *a co,'etiti0i+a+ e/ta*ecere**a/ reg*a/ *o/ in/tr(,ento/ ge/ti)n 'ara +e/incenti0ar co,'etencia +e/*ea* *a in4or,a*i+a+. En e/te conte6to 'ara 2(e e/te creci,iento /ea /o/teni*e a *argo '*azo1 *a in+(/tria +eer3 re+(cir /igni4icati0a,ente /(/ i,'acto/ a,ienta*e/ co,o con/ec(encia1 'rinci'a*,ente1 +e (na /(/tanti0a ,e7ora en *a e4iciencia +e /(/ 'roce/o/ 'ro+(cti0o/. %e *o contrario /e e/tar5a e/ta*ecien+o (na ,enor ca'aci+a+ +e co,'etencia 'or e* e6ce/i0o con/(,o +e ,ateria/ 'ri,a/ otro/ rec(r/o/ co,o ag(a e*ectrici+a+1 conta,inaci)n ace*era+a1 agota,iento +e rec(r/o/ nat(ra*e/ +eterioro +e *a ca*i+a+ +e 0i+a +e *a 'o*aci)n. &a/ e,'re/a/ in+(/tria*e/ '(e+en *ograr e/ta/ ,e7ora/ ,e+iante *a 're0enci)n +e *a conta,inaci)n a tra0/ +e *a 'ro+(cci)n ,3/ e4iciente. &a 're0enci)n +e *a conta,inaci)n i,'*ica reconocer 2(e *a generaci)n +e cierto 0o*(,en +e conta,inante/ e/ (na e0i+encia +e 'roce/o +e 4aricaci)n ine4iciente econ),ica,ente ,a* ,ane7a+o1 2(e a4ectan negati0a,ente *a rentai*i+a+ +e *a e,'re/a /( ca'aci+a+ 'ara c(,'*ir con *a/ reg(*acione/ a,ienta*e/. %(rante (na ge/ti)n a/a+a 'rinci'io +e 're0enci)n +e *a /e atacan *a/ ca(/a/ 4(n+a,enta*e/ +een*a e*conta,inaci)n a,ienta* en /( conta,inaci)n1 srcen. S( o7eti0o e/ ,ane7ar to+o/ *o/ in/(,o/ +e* 'roce/o +e 4aricaci)n ta*e/ co,o ,ateria/ 'ri,a/1 energ5a ag(a1 ca'ita* conoci,iento/ /ore *o/ 'roce/o/ +e 'ro+(cci)n1 +e ta* ,anera 2(e /e ,a6i,ice *a 'ro+(cti0i+a+1 ca*i+a+ e4iciencia1 a *a 0ez /e re+(zca *a generaci)n +e conta,inante/ /('ro+(cto/ ha/ta e* ,enor gra+o econ),ica tcnica,ente 'o/i*e. Por e/to1 e/ +e /(,a i,'ortancia e/ti,ar *o/ rie/go/ a,ienta*e/ oca/iona+o/ 'or e/ta/ in+(/tria/ 'ro'oner a*ternati0a/ +e /o*(ci)n1 'ara re+(cir *o/ +a9o/ oca/iona+o/ a* a,iente 'or en+e a *o/ /ere/ h(,ano/1 '*anta/ ani,a*e/.
". MARCO TEORICO
2. ANTEDECEDENTES Act(a*,ente1 *a conta,inaci)n genera+a 'or *a/ '*anta/ +e 4aricaci)n +e *a+ri**o/ en Are2(i'a con/tit(e *a /eg(n+a 4(ente +e conta,inaci)n ,3/ i,'ortante1 *(ego +e* tr34ico 0ehic(*ar. &a/ '*anta/ +e 4aricaci)n +e *a+ri**o/ e/t3n con/tit(i+a/1 3/ica,ente1 'or e* horno (n 'atio +e *aranza o ten+a* +on+e e* arte/ano 're'ara *o/ *a+ri**o/ cr(+o/. Se *e0antan genera*,ente en zona/ 'eri(rana/ +on+e *a ,ateria 'ri,a a(n+a1 e/t3 ,( cerca e/ a/e2(i*e1 o *a/ con+icione/ c*i,3tica/1 co,o a(n+ante 0iento 'oca/ **(0ia/1 /on 4a0ora*e/. Ca+a horno re're/enta (na 4(ente 4i7a +e e,i/ione/ at,o/4rica/1 *a/ zona/ +on+e /e agr('an /on 4(ente/ +e 3rea. &o/ horno/ +e *a+ri**era/ generan ga/e/ conta,inante/ 'art5c(*a/ ;'o*0o 4ino< 2(e 'or *a/ con+icione/ c*i,3tica/ +e *a zona ;4(erte/ 0iento/< /on **e0a+o/ a *a/ zona/ (rana/. &a/ *a+ri**era/ +e ta,a9o/ ,icro 'e2(e9o a'*ican1 en /( ,aor5a1 tcnica/ arte/ana*e/ con horno/ +e a7a e4iciencia. E/ta e/ co,'en/a+a ,e+iante e* (/o +e co,(/ti*e/ +e a*to 'o+er ca*or54ico a7o 'recio1 ta*e/ co,o **anta/ (/a+a/1 '*3/tico/1 aceite 2(e,a+o +e 0eh5c(*o/1 etctera. E/to/ co,(/ti*e/ /on1 a* ,i/,o tie,'o1 a*ta,ente conta,inante/1 *o 2(e con0ierte a *a acti0i+a+ *a+ri**era en 4(ente +e conta,inaci)n 2(e a4ecta *a ca*i+a+ +e* aire +e *a/ ci(+a+e/ 'o*acione/ cercana/1 *a /a*(+ +e /(/ haitante/1 +e *o/ 'ro'io/ traa7a+ore/ +e /(/ 4a,i*ia/. &a acti0i+a+ *a+ri**era arte/ana* /e +e/en0(e*0e en (n e/cenario e/'ecia* caracteriza+o 'or: o o o o o o
A*ta generaci)n +e conta,inante/. In4or,a*i+a+. Econo,5a 'recaria. In/eg(ri+a+ en e* traa7o. Re+(ci+a ca'aci+a+ +e ge/ti)n. Re/i/tencia a* ca,io
3. CONTEXTO LEGAL
3... No!"#$% LEn e'#l (n ni0e* +e 7erar2(5a *ega* ,aor1 otorga e6're/a,ente *a categor5a+e (Co)*$%$+,%-) Pol$%,# /el Pe!01. 3
+erecho 4(n+a,enta* +e *a 'er/ona a gozar +e (n a,iente e2(i*ira+o a+ec(a+o a* +e/arro**o +e /( 0i+a ;Art. inc. <. Se9a*a1 a/i,i/,o1 2(e e* E/ta+o +eter,ina *a 'o*5tica naciona* +e* a,iente 'ro,(e0e e* (/o /o/teni*e +e *o/ rec(r/o/ nat(ra*e/1 *a con/er0aci)n +e *a +i0er/i+a+ io*)gica 3rea/ nat(ra*e/ 'rotegi+a/ e* +e/arro**o +e *a a,azon5a.
DCIMO NO4ENA POLÍTICA DE ESTADO5 De*#!!ollo So*$e)%6le 7 Ge*$%-) A"6%e)$#l
Le7 N8 29:5 Le7 Ge)e!#l /el A"6%e)$e
Le7 23;<=5 (Le7 Ge)e!#l /e I)/+*$!%#1. M#7o 92
D. S. N><?=?ITINCI5 (Re'l#"e)$o /e P!o$e,,%-) A"6%e)$#l @#!# el De*#!!ollo /e l#* A,$%&%/#/e* /e l# I)/+*$!%# M#)+#,$+!e!#1. R.M. <2:?2<< ITINCIDM5 (P!o$o,olo* /e Mo)%$o!eo /e El+e)$e* L+%/o* 7 E"%*%o)e* A$"o*!%,#*1. R.M. N><2=?2<<? MITINCIDM (G+# /e P#!$%,%@#,%-) C%+/#/#)# @#!# l# P!o$e,,%-) A"6%e)$#l e) l# I)/+*$!%# Le7 N8 2:9;25 (Le7 Ge)e!#l /e l# S#l+/1. 2<<== D. Le'. 25 (C-/%'o C%&%l1. 9;
E6tracto +e* te6to +e* Ac(er+o $aciona*: “$o/ co,'ro,ete,o/ a integrar *a 'o*5tica naciona* a,ienta* con *a/ 'o*5tica/ econ),ica/1 /ocia*e/1 c(*t(ra*e/ +e or+ena,iento territoria*1 'ara contri(ir a /('erar *a 'oreza *ograr e* +e/arro**o /o/teni*e +e* Per=. $o/ co,'ro,ete,o/ ta,in a in/tit(ciona*izar *a ge/ti)n a,ienta*1 '=*ica 'ri0a+a1 'ara 'roteger *a +i0er/i+a+ io*)gica1 4aci*itar e* a'ro0echa,iento /o/teni*e +e *o/ rec(r/o/ nat(ra*e/1 a/eg(rar *a 'rotecci)n a,ienta* 'ro,o0er centro/ 'o*a+o/ ci(+a+e/ /o/teni*e/8 *o c(a* a(+ar3 a ,e7orar *a ca*i+a+ +e 0i+a1 e/'ecia*,ente %eroga ,e7ora e* antig(o >C)+igo +e* Me+io A,iente +e *o/ Rec(r/o/ $at(ra*e/> +on+e /e e/ta*ece 2(e to+a 'er/ona tiene+erecho a gozar +e (n a,iente /a*(+a*e1 eco*)gica,ente e2(i*ira+o a+ec(a+o 'ara e* +e/arro**o +e *a 0i+a *a 're/er0aci)n +e* 'ai/a7e *a nat(ra*eza. E* E/ta+o tiene *a o*igaci)n +e ,antener *a ca*i+a+ +e 0i+a +e *a/ 'er/ona/1 're0inien+o contro*an+o *a conta,inaci)n a,ienta* c(a*2(ier 'roce/o +e +eterioro o +e're+aci)n +e *o/ rec(r/o/ nat(ra*e/1 2(e '(e+a inter4erir con e* nor,a* +e/arro**o +e to+a 4or,a +e 0i+a E/ta*ece 2(e *a/ e,'re/a/ in+(/tria*e/ +eer3n +e/arro**ar /(/ acti0i+a+e/ /in a4ectar e* ,e+io a,iente1 a*terar e* e2(i*irio +e *o/ eco/i/te,a/1 ni ca(/ar 'er7(icio a *a/ co*ecti0i+a+e/. Se 4i7an *o/ *inea,iento/ +e Po*5tica A,ienta* +e* MITI$CI1 +on+e /e /e9a*a co,o a/'ecto re*e0ante e* 'rinci'io +e 're0enci)n en *a ge/ti)n a,ienta*1 a tra0/ +e 'r3ctica/ 2(e re+(zcan o e*i,inen *a generaci)n +e e*e,ento/ o /(/tancia/ conta,inante/ en *a 4(ente genera+ora. En ca/o +e no /er 'o/i*e *a re+(cci)n o e*i,inaci)n +e *o/ conta,inante/1 /e rea*izar3n 'r3ctica/ +e recic*a7e re(ti*izaci)n8 a/5 co,o1 trata,iento o contro* a+ec(a+a +i/'o/ici)n +e +e/echo/. E/te 'rotoco*o 'er,ite e/tan+arizar *o/ ,to+o/ +e ,onitoreo ;,(e/treo1 an3*i/i/1 etc.< e i,'*e,entar *o/ Progra,a/ +e Monitoreo +e E4*(ente/ &52(i+o/ E,i/ione/ At,o/4rica/ en *a In+(/tria1 ente/ g(erna,enta*e/ e,'re/a/ con/(*tora/ en0(e*ta/ en *a acti0i+a+ a,ienta*. E/ta ?(5a contiene *o/ criterio/ 'ar3,etro/ 2(e e* MITI$CI con/i+era 4(n+a,enta*e/ 'ara *a e7ec(ci)n +e (na e/trategia +e 'artici'aci)n ci(+a+ana 0inc(*a+a a* c(,'*i,iento +e *a/ o*igacione/ e/ta*eci+a/ en e* Reg*a,ento A,ienta* corre/'on+iente. E/ta*ece 2(e: “To+a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica e/t3 i,'e+i+a +ee4ect(ar +e/carga/ +e +e/echo/ o conta,inante/ en e* ag(a1 e* aire1 oe* /(e*o/1 /in haer a+o'ta+o *a/ 'reca(cione/ +e +e'(raci)n 2(e/e9a*an *a/ nor,a/ /anitaria/ +e 'rotecci)n +e* a,iente”. E/ta*ece 2(e e* 'ro'ietario1 en e7ercicio +e /( +erecho e/'ecia*,ente +entro +e /( +e/arro**o in+(/tria* +ee a/tener/e +e 'er7(+icar *a/ 'ro'ie+a+e/ contig(a/1 /( /eg(ri+a+1 tran2(i*i+a+ *a /a*(+ +e /(/ haitante/.
D. Le'. :35 (C-/%'o Pe)#l1. <9<; T$+lo XIII "o/%%,#/o @o! el A!$,+lo 3 /e l# Le7 N>22:3.
Le7 N8 2=3;5 (Le7 Ge)e!#l /e Re*%/+o* S-l%/o*1. 2<=2<<< "o/%%,#/o @o! el De,!e$o Le'%*l#$%&o N8 De,!e$o S+@!e"o N><=?2<<; PCM.1Re'l#"e)$o /e l# Le7 Ge)e!#l /e Re*%/+o* S-l%/o* N>2=3;. 2;<=2<<;.
E/ta*ece re/'on/ai*i+a+ '(niti0a 'ara a2(e* 2(e in4ringe *ee/1 reg*a,ento/ o *5,ite/ ,36i,o/ 'er,i/i*e/1 'ro0o2(e o rea*ice +e/carga/1 e,i/ione/1 e,i/ione/ +e ga/e/ t)6ico/1 e,i/ione/ +e r(i+o1 4i*tracione/1 0erti,iento/ o ra+iacione/ conta,inante/ en *a at,)/4era1 e* /(e*o1 e* /(/(e*o1 *a/ ag(a/ terre/tre/1 ,ar5ti,a/ o /(terr3nea/1 2(e ca(/e o '(e+a ca(/ar 'er7(icio1 a*teraci)n o +a9o gra0e a* a,iente o /(/ co,'onente/1 *a ca*i+a+ a,ienta* o *a /a*(+ a,ienta*1 /eg=n *a ca*i4icaci)n reg*a,entaria +e *a a(tori+a+ a,ienta*. E/ta*ece +erecho/1 o*igacione/1 atri(cione/ re/'on/ai*i+a+e/ +e*a /ocie+a+ en /( con7(nto1 'ara a/eg(rar (na ge/ti)n ,ane7o +e *o/ re/i+(o/ /)*i+o/1 /anitaria a,ienta*,ente a+ec(a+a1 con /(7eci)n a *o/ 'rinci'io/ +e ,ini,izaci)n1 're0enci)n +e rie/go/ a,ienta*e/ E/ e* reg*a,ento +e *a &e ?enera* +e Re/i+(o/ S)*i+o/ 2(e con/ta +e "! t5t(*o/1 "@! art5c(*o/1 otra/ +i/'o/icione/ +on+e /e +e4ine e* 3,ito +e /( a'*icaci)n. E* T5t(*o III1 Ca'5t(*o III1 /e re4iere a* ,ane7o +e Re/i+(o/ S)*i+o/ +e* A,ito +e ?e/ti)n no M(nici'a*1 2(e co,'ren+e a/'ecto/ +e
Le7 2:925 (Le7 O!')%,# @#!# el A@!o&e,K#"%e)$o /e lo* Re,+!*o* 1
Reg(*a e* rgi,en +e a'ro0echa,iento /o/teni*e +e *o/ rec(r/o/ nat(ra*e/1 en tanto con/tit(en 'atri,onio +e *a $aci)n1 e/ta*ecien+o /(/ con+icione/ *a/ ,o+a*i+a+e/ +e otorga,iento a 'artic(*are/1 en concor+ancia con *o e/ta*eci+o en e* C)+igo +e* Me+io A,iente *o/ Rec(r/o/ $at(ra*e/ *o/ con0enio/ internaciona*e/ rati4ica+o/ 'or e* a5/. E* “Reg*a,ento +e E/t3n+are/ $aciona*e/ +e Ca*i+a+ A,ienta* 'ara
Re'l#"e)$o /e E*$)/#!e* /e C#l%/#/ A"6%e)$#l @#!# R+%/o
R(i+o” e* c(a* con/ta +e @ t5t(*o/1 @ art5c(*o/1 "" +i/'o/icione/. Co,'ren+e e* horario +i(rno +e !:!! a :!! h noct(rno +e :!! a !:!!h.
D.S.N><9?2<<3?PCM
%ec*ara 2(e 'ara zona/ ,i6ta/ +on+e e6i/ta zona re/i+encia*-in+(/tria* E/ta*ece *o/ 0a*ore/ *5,ite/ ace'ta*e/ 'ara *o/ 'rinci'a*e/ 'ar3,etro/ +e ca*i+a+ +e aire1 'or enci,a +e *o/ c(a*e/ e* a,iente 2(e re/'ira,o/ /e 0(e*0e rie/go/o 'ara *a /a*(+.
Re'l#"e)$o /e E*$)/#!e* N#,%o)#le* /e C#l%/#/ A"6%e)$#l @#!# A%!e
T#6l# Co)$e$o Le'# 3..2. No!"#$%* Co"@le"e)$#!%#*5 o %.S. $B!@-D-EM: Reg*a,ento +e Seg(ri+a+ 'ara A*,acena,iento +e i+rocar(ro/. o
%.S. $B-F. Reg*a,ento +e Seg(ri+a+ In+(/tria*. G!@G"#.
o
%.S !-!!"-PCM
o
Reg*a,ento +e E/t3n+are/ $aciona*e/ +e Ca*i+a+ A,ienta* +e* Aire
o
Ac(er+o !-!@1 ?e/ta Hona* +e Aire +e Are2(i'a
o
Ac(er+o @-!@1 Co,i/i)n A,ienta* Regiona* +e Are2(i'a
o
O'ini)n 4a0ora*e
o
P*an +e Acci)n A &i,'iar e* Aire +e Are2(i'a
o
%C% !-!!@-C%GCO$AM
o
A'r(ea e* P*an +e Acci)n A &i,'iar e* Aire +e Are2(i'a
A/i,i/,o1 /e han to,a+o otra/ nor,ati0a/ re4erencia*e/ co,o +e *a US-EPA ;Unite+ State/- En0iron,enta* Protection Agenc< otro/ organi/,o/ internaciona*e/ 'ara ca/o/ +on+e no /e +i/'onen +e nor,ati0a/ naciona*e/ e/'ec54ica/1 e/to/ criterio/ /e con/i+eran re4erencia*e/ no +e o*igatorio c(,'*i,iento.
;. CONTEXTO GEOGRAFICO Y SITUACIONAL Un e*e,ento i,'ortante 'ara +e4inir *a 'ro*e,3tica a,ienta* 'ro+(ci+a 'or *a/ *a+ri**era/1 e/ +e4inir *o/ *5,ite/ geogr34ico/ +e* 3rea 2(e /te c(rir3. E/ta 3rea 'or *o genera* /e +e4ine con a/e en *o/ 'ro*e,a/ +e conta,inaci)n at,o/4rica 2(e /e 're/entan en (na regi)n. &a in+(/tria *a+ri**era ;*a+ri**era/ ,ecaniza+a/ e in4or,a*e/< con/tit(en en Are2(i'a *a 4(ente +e ,ao re,i/i)n +e conta,inante/ a'ortan+o e* +e* tota* +e e,i/ione/ 'or 4(ente/ e/tacionaria/1 ta* co,o *o ,(e/tra *a /ig(iente ta*a con *a/ e,i/ione/ 2(e 'ro+(ce e/ta acti0i+a+.
E"%*%o)e* /e +e)$e* e*$#,%o)#!%#*
PTS
SO2
NOX
CO
CO4
To$#l
J1J#! /e "J "# @ 1D! L#/!%lle!#* T#6l# 2 E"%*%o)e* F+e)$e*DE*$#,%o)#!%#* F+e)$e5 I)&e)$#!%o /e e"%*%o)e* /e F+e)$e* E*$#,%o)#!%#* /e A!e+%@# 2<<9 En Are2(i'a e6i/ten !J *a+ri**era/ co,o *o ,(e/tra *a Ta*a 1 +e ti'o arte/ana* 2(e e,'*ean 'rinci'a*,ente gre+a1 cenicero tierra co,o ,ateria/ 'ri,a/1 a*canzan+o (na 'ro+(cci)n 'ro,e+io 'or *a+ri**era +e "D TonGa9o.
Co)/%,%-) C#)$%/#/ L#/!%lle!#* A!$e*#)#le* " I)o!"#le* L#/!%lle!#* A!$e*#)#le* D o!"#le* L#/!%lle!#* Me,#)%#/#* TOTAL 2< T#6l# 3 C#)$%/#/ L#/!%lle!#* e) A!e+%@#. F+e)$e5 PRAL 2<<9 A+iciona*,ente1 e* @" +e *a/ *a+ri**era/ arte/ana*e/ /o*o c(entan con !" horno 'ara *a 'ro+(cci)n +e *a+ri**o/ ,ientra/ 2(e e* c(enta con horno/ /o*o e* c(enta con ,3/ +e .
. UBICACIÓN En *a 'eri4eria +e *a ci(+a+ 'ero +entro +e /( ra+io +e in4*(encia c*i,3tica. &a/ *a+ri**era/ +e* ra+io (rano han /i+o erra+ica+a/. &a ,aor5a +e *a+ri**era/ e/t3n (ica+a/ en e* +i/trito +e Socaaa Mo**eaa1 +on+e *o/ n(,ero/o/ horno/ e/t3n (ica+o/ en *arga/ 4i*a/ +e terreno/ contig(o/ a to+o *o *argo +e *a 'a,'a 'arte +e
*a/ 2(era+a/ a'ro0echan+o *o/ ta*(+e/ 4or,a+o/ 'or /ta.
D%*$!%$o* Molle6#7# So,#6#7# CK#!#,#$o CK%'+#$# M#!%#)o Mel'#! H+)$e! Y#!#6#"6#
N8E"@!e*#* "J # # @ D
"."@ "D. D.D .JJ .JJ ." ".
" !.J P#+,#!@#$# C#7"# " !.J Ce!!o Colo!#/o " !.J Y+!# " !.J TOTAL 2<9 << T#6l# ; Po!,e)$#e /e L#/!%lle!#* A!$e*#)#le* e) /%*$!%$o* F+e)$e5 DIRPRODUCE 2<<9
F%'+!# M#@# /e U6%,#,%-) /e l# C%+/#/ /e A!e+%@#
F+e)$e /e El#6o!#,%-) P!o@%#. # T#6l# /e U6%,#,%-) lo)'%$+/ #l$%$+/ /%*$#),%# @o6l#,%-) U6%,#,%-)T#6l"#BDK@@.#LS"BDK".JLOCoor+ena+a/: "#BDK@@.#LS "B /e A!e+%@# F+e)$e5 Goo'le E#!$K DK".JLO ;,a'a< :. :. L#$%$+/ "# DN S :. :. Lo)'%$+/ " DN O :. :. Al$%$+/ .DD@ ,/n, :. :. D%*$#),%# "!!D , a &i,a1 " @"D , a C(/co1 J , a Mo**en+o"D1 D# :. * , a P(no :. :. Po6l#,%-) J@ J! ha. :. PROCESO DE ELABORACION DEL LADRILLO :... DEFINICION DEL LADRILLO E* *a+ri**o e/ (na ,a/a +e arro coci+a en 4or,a +e 'ara*e*e'5'e+o1 +e arci**a coci+a 'ara con/tr(ir ,(ro/ 'are+e/. E* *a+ri**o e/ *a 0er/i)n irre0er/i*e +e* a+oe1 'ro+(cto +e *a cocci)n a a*ta/ te,'erat(ra/.
:..2. MATERIALES UTILIADOS PARA LA ELABORACION DE LADRILLOS A contin(aci)n +a,o/ a conocer *a/ ,ateria/ 'ri,a/1 e* ,ateria* (/a+o co,o co,(/ti*e e* horno *a+ri**ero /eg=n e* e/t(+io +e Man(e* Ca/a+o. CASA 2<< # M#$e!%#* @ !%"#* A!,%ll# &a ,ateria 'ri,a 'ri,or+ia* en *a e*aoraci)n +e *a+ri**o/ e/ *a arci**a1 en Are2(i'a1 e/ta /e enc(entra en cantera/ a*e7a+a/ +e *o/ horno/ 'or *o 2(e tienen 2(e 'agar 4*ete 'ara 'o+er (ti*izar*a.
•
•
&aarci**acon*a2(e/ee*aora*o/*a+ri**o/e/(n,ateria*/e+i,entario+e'art5c (*a/ ,( 'e2(e9a/ +e /i*icato/ hi+rata+o/ +e a*=,ina1 a+e,3/ +e otro/ ,inera*e/ co,o e* cao*5n1 *a ,ont,ori**onita *ai**ita. Se con/i+era e* a+oe co,o e* 'rec(r/or +e* *a+ri**o1 '(e/to 2(e /e a/a en e* conce'to +e (ti*izaci)n +e arro arci**o/o 'ara *a e7ec(ci)n +e ,(ro/1 a(n2(e e* a+oe no e6'eri,enta *o/ ca,io/ 45/ico-2(5,ico/ +e *a cocci)n. A!e)# A* ig(a* 2(e *a arci**a1 en Are2(i'a *a arena e/ tra5+a +e/+e *(gare/ a*e7a+o/ 'or no haer cantera/ cercana/1 *a/ 4(ente/ ,3/ cercana/ /on e* r5o Chi*i *a/ +i4erente/ torrentera/ +e *a ci(+a+ +i/trito/ a*e+a9o/. A'+#
En to+o/ *o/ ca/o/ +e 4aricaci)n +e *a+ri**o/ en Are2(i'a1 e* ag(a e/ co,'ra+a aa/teci+a ,e+iante ca,ione/ ci/terna/.
6 M#$e!%#l +*# /o ,o"o ,o" 6+*$%6le Ll#)$#* +*#/#* E* (/o +e **anta/ (/a+a/ e/t3 e6ten+i+o en *a/ *a+ri**era/ arte/ana*e/1 'rinci'a*,ente 'or e* co/to 'or e* tie,'o +e cocci)n +e *o/ *a+ri**o/ 2(e1 +e ac(er+o a *a ,ani4e/taci)n e/ +e *o/ o'erario/1 e/ +e ca/i tre/ 0ece/ ,enor 2(e con car)n +e 'ie+ra. Mientra/2(econe*(/o+e**anta/(/a+a/e*tie,'o+ecocci)nen4ria,ientoe/ entre a "!+5a/1 en *o/ horno/ 2(e (/an car)n antrac5tico e/ +e ! a D! +5a/. Cae in+icar 2(e e* carg(5o +e *a+ri**o/ en e* horno con car)n e/ @! ,aor a 2(e tiene otra +i/tri(ci)n. E/te ,ateria* e/ e* ,3/ conta,inante +e to+o/ *o/ (/a+o/ co,o co,(/ti*e '(e/to 2(e /( 2(e,a genera +e/+e (na e*e0a+a canti+a+ +e 'art5c(*a/ ha/ta h(,o/ a*ta,ente t)6ico/ +e rie/go cancer5geno.
A,e%$e* +*#/o* E/te ,ateria* e/ (ti*iza+o co,ina+a con **anta/ (/a+a/ con ra,a/ +e e(ca*i'to 0ir(ta +e ,a+era. •
4%!+$# /e "#/e!# E/te ,ateria* e/ (ti*iza+o co,ina+a con **anta/ (/a+a/ con ra,a/ +e e(ca*i'to.
Le# /e e+,#l%@$o Se (ti*iza en Are2(i'a en 4or,a +e troza/ o “ra7a/”1 'ara iniciar e* 4(ego encen+er *a/ ri2(eta/ +e car)n. C#!6-) /e @%e/!# Se (ti*iza ,aor,ente en *a/ *a+ri**era/ +e Are2(i'a. En 4or,a ,o*i+a /e agrega entre ca+a ca'a +e *a+ri**o/. En 4or,a +e ri2(eta/ /e co*ocan en *a 'arte a7a +e *o/ horno/. Se arranca e* horno 'ri,ero con *e9a o con **anta/ 'ara a(+ar a* encen+i+o +e *a/ ri2(eta/. Cae ,encionar 2(e e* (/o +e e/te ,ateria* co,o co,(/ti*e /e ha inicia+o hace 'oco tie, 'o +ei+o a *a ca,'a9a +e *a/ a(tori+a+e/ *oca*e/ /ectoria*e/ +e Are2(i'a 2(e han 'rohii+o e* (/o +e **anta/8 'or *a ,i/,a raz)n1 *a e6'eriencia +e (/o 'or *o/ o'era+ore/ +e horno e/ *i,ita+a. :..3. EL HORNO LA DRILLERO En *a hi/toria +e *a 4aricaci)n +e *a+ri**o arte/ana*1 e* ti'o +e horno (/a+o en *a act(a*i+a+ corre/'on+e to+a05a a +i/e9o/ +e horno/ cer3,ico/ ro,ano/ 2(e +atan +e ,3/ +e +o/ ,i* a9o/ +e antige+a+.
E* horno e,'*ea+o ,3/ co,=n e/ (n horno inter,itente con /(e*o ,(ro *atera* o arte/ana* +e 4(ego +irecto1 tiene (na ca'aci+a+ ,36i,a +e D! ,i**are/ +e *a+ri**o/ 'or 2(e,a tenien+o co,o e/'eci4icacione/ genera*e/ *a canti+a+1 ta,a9o ti'o +e 2(e,a a e,'*ear1 a/5 co,o e* e/'a cio 'ara 'er,itir e* 4*(7o +e aire +(rante *a co,(/ti)n
# O@e!#,%-) /el Ko!)o o
S( o'eraci)n con/ta +e *a/ /ig(iente/ accione/:
Se cargan *o/4*(ir *a+ri**o/ a cocinar/e1 e/'acio/ 0ac5o/ 'or +on+e '(e+a e* 4(ego ga/e/ +e+e7an+o co,(/ti)n. acien+o (/o +e *e9a /e encien+e *enta,ente 'or (n *a'/o +e hora/ a'ro6i,a+a,ente1 ha/ta co,'*etar e* /eca+o +e *o/ 'ro+(cto/ a cocinar/e1 *(ego /e contin=a con *a 2(e,a (ti*izan+o co,(/ti*e/ co,o a/err5n1 **anta/ o aceite 2(e,a+o 'or (n *a'/o +e " a "J hora/ ha/ta co,'*etar *a cocci)n. Una 0ez co,'*eta+a *a cocci)n /e /e**a *a 'arte /('erior +e* horno con *a/ ceniza/ e6tra5+a/ +e *a c3,ara +e co,(/ti)n1 *a c(a* ta,in e/ /e**a+a con (n ,ortero +e arci**a 'ara e0itar (n en4ria,iento r(/co 2(e '(e+a ,a*ograr *o/ 'ro+(cto/ cocina+o/. Se +e7a en4riar +(rante J hora/ a'ro6i,a+a,ente1 *(ego /e '(e+e +e/cargar *o/ 'ro+(cto/1 o/er03n+o/e (na 'r+i+a +e a'ro6i,a+a,ente +e* ! +e *o/ 'ro+(cto/ carga+o/ ra7a+(ra/.
Co)*%/e!#,%o)e* /+!#)$e l# +e"#5 Reg(*ar *a entra+a +e aire +i/,in(en+o a(,enta+o e* ta,a9o +e *a '(erta +e a*i,entaci)n1 e/to 'er,itir3 a*canzar a*ta/ te,'erat(ra/ ,3/ r3'i+o. &*e0ar (n contro* +e *a te,'erat(ra 'or ,e+io +e *o/ ter,o'are/1 a 2(e e* incre,ento +e *a te,'erat(ra +ee /er +e @ a @@BC 'or hora Contro* 'rogre/i)n +e* 4(ego1 a 2(e e/to a4ecta e* tie,'o +e 2(e,a *a ca*i+a+ +e *o/ *a+ri**o/. o
o M#)$e)%"%e)$o &o/ traa7o/ r(tinario/ +e ,anteni,iento ,3/ 4rec(ente /on: Re0o2(e en interior +e *a c3,ara +e cocci)n a 2(e /e agrieta co,o con/ec(encia +e *a +i*ataci)n 2(e /(4re *a/ 'are+e/ +e* horno
En *a )0e+a *a c3,ara tien+en +e cocci)n '(e/to 2(e *a+ri**o/ 2(e *o+econ4or,an a 4(/ionar/e 'ora*g(no/ *o c(a* e/ nece/ario /(/tit(ir 'ara garantizar /( e/tai*i+a+. Re4orzar *o/ arco/ $o /e *e +ee (/ar otro (/o 'ara e* c(a* e/ +e/tina+o.
o P!o6le"#* e) el +),%o)#"%e)$o /el Ko!)o5 Co"6+*$%-) %),o"@le$# /e lo* ,o"6+*$%6le* e"@le#/o* &a +e4iciencia trae con/igo *a e,i/i)n +e ga/e/ t)6ico/ co,o e* ,on)6i+o +e carono1 anh5+ri+o car)nico ga/e/ /(*4(ro/o/ 7(nto con h(,o negro o car)n 'artic(*a+o1 con *o
2(e /e conta,ina *a at,o/4era /e contri(e con e* ca*enta,iento g*oa* *a +e/tr(cci)n +e n(e/tro eco/i/te,a. Co,o re/(*ta+o +e e/ta 2(e,a +e4iciente1 /e re2(iere ga/tar ,3/ co,(/ti*e 2(e e* re2(eri+o '(e/ *a e4iciencia tr,ica e/ ,( a7a1 *o 2(e re+(n+a en e* a*to co/to +e *a/ 2(e,a/ con e* con/ig(iente encareci,iento +e *o/ 'roce/o/ +e 'ro+(cci)n.
E) *+ "#7o!# lo* Ko!)o* *o) #6%e!$o* E/te hecho hace 2(e *a gra+iente tr,ica o *a +i4erencia +e te,'erat(ra/ entregran+e *a a/e'or 'arte *a carga en+e4icitaria/. *a c3,ara +e cocci)n /ea ,( *o 2(ea*ta *a/+e2(e,a/ /on A+e,3/ *o/ horno/ aierto/ 'ier+en *a ,aor 'arte +e *a energ5a tr,ica 'ro+(ci+a 'or e* co,(/ti*e1 re+(cin+o/e *a e4iciencia tr,ica +e e/te en *a cocci)n +e *a carga.
C#l%/#/ /e%,%e)$e /e lo* @!o/+,$o* Co,o con/ec(encia +e *a/ 2(e,a/ +e4iciente/ /e o4ertan 'ro+(cto/ +e ca*i+a+ +(+a*e1 '(e/ *a ,ezc*a cer3,ica no **ega a *a 2(e,a co,'*eta1 2(e+an+o con (n a*to ni0e* +e 'oro/i+a+1 a7a re/i/tencia a* go*'e1 ciza**a,iento1 ara/i)n tracci)n. Sin contar *a 're/encia +e gr3n(*o/ ca*c3reo/ o ca*iche 2(e a* 2(e,ar/e generan n)+(*o/ +e ca* 2(e 'or higro/co'ia ro,'en *a/ e/tr(ct(ra/ +e *o/ *a+ri**o/. E,e*% 'e)e!#,%-) /e /e*@e!/%,%o* *-l%/o* &a in+(/tria *a+ri**era genera en /( acti0i+a+ (na gran canti+a+ +e +e/'er+icio/ /)*i+o/ co,o *a+ri**o/ te7a/ rota/1 4(n+i+a/ o ,a* 2(e,a+a/ 2(e ,o+i4ican e* entorno. E/to/ ,ateria*e/ +een /er re'roce/a+o/1 ,o*i+o/ recic*a+o/ co,o ,ateria*e/ anti/ '*3/tico/ co,'onente/ +e *a/ 'a/ta/ arci**o/a/1 con e/ta o'eraci)n /e e*i,inar5a *a conta,inaci)n 'or e6creta/ /)*i+a/ /e +ar5a (n 0a*or agrega+o a e/to/ +e/echo/ :..;. PROCESO DE ELABORACIÓN ARTESANAL DE LADRILLOS &a 'ro+(cci)n arte/ana* +e *a+ri**o/ e/ ,( i,'ortante1 +ei+o a /( a*ta +e,an+a co,o ,ateria* +e con/tr(cci)n. En Are2(i'a1 *a 'ro+(cci)n 'ro,e+io e/ +e DJ.! TonGa9o.1 2(e /e e*aoran a'ro6i,a+a,ente en "J horno/. E/ta 'ro+(cci)n con/i/te en 0ario/ 'a/o/ 2(e /on *o/ /ig(iente/: Pri,era,ente1 *o/ ,ateria*e/ 2(e /e (ti*izan /on: ag(a ;e/tanca+a<1 arci**a1 a/err5n re/i+(o/ +e c(rtie,re/. E/to/ ,ateria*e/ /e *o/ ,ezc*a ha/ta otener (na ,a/a (ni4or,e ,ane7a*e ti'o arro. E/ta acti0i+a+ e/ +e/e,'e9a+a 'or ni9o/ a+(*to/. &a ,a/a /e co*oca en carreti**a/ +e ,eta* /e *a tran/'orta hacia (n *(gar aierto. Pe2(e9a/ 'orcione/ +e ,a/a /e co*ocan en ,o*+e/ +e ,a+era1 +e a'ro6i,a+a,ente "! 6 @ c,. Una 0ez retira+o/ *o/ ,o*+e/1 /e otienen *o/ *a+ri**o/ cr(+o/. E/to/ a+oe/ /on co*oca+o/ en e* /(e*o en (n *(gar aierto. &a co*ocaci)n +e e/to/ a+oe/ /e rea*iza en or+en. E* /eca+o a* /o* +(ra a'ro6i,a+a,ente J
hora/. Una 0ez 2(e e/to/ a+oe/ e/t3n /eco/1 /e *o/ **e0an a *o/ horno/ +e cocci)n. %on+e /on /o,eti+o/1 +(rante tre/ +5a/ /eg(i+o/1 a (na te,'erat(ra 2(e 0ar5a entre J!! " D!!C.1 %(rante e/te e/t(+io 0i/ita/ a *o/ horno/ *a+ri**ero/ /e /e*eccion) (no 'ara conocer e* 'roce/o +e 'ro+(cci)n +e *a+ri**o e* c(a* co,'ren+e *a/ /ig(iente/ eta'a/. En *a /ig(iente 4ig(ra /e ,(e/tra e* 'roce/o +e e*aoraci)n.
F%'+!# 2 P!o,e*o @#!# l# #6!%,#,%-) /e L#/!%llo. F+e)$e /e El#6o!#,%-) @!o@%# # E$!#,,%-) /e #!, %ll# 7 $%e!!# &a ,ateria 'ri,a con/i/te en arci**a/ '*3/tica/ ,agra/1 cao*5n1 +o*o,ita 2(e /e e6traen +e cantera/ 'ro'ia/ ;,ina/<.ta,in /e (ti*iza tierra agr5co*a 'ara rea*izar *a ,ezc*a +e arci**a 'ara otener (na ,e7or ca*i+a+ en e* *a+ri**o.
F%'+!# 3 E$!#,,%-) /e #!,%ll# 7 $%e!!#. , Mol%e)/# 7 "e,l# &a ,ateria 'ri,a e/ ta,iza+a 're0ia,ente ante/ +e 'a/ar a* ,o*ino 2(e e/ ,o*ino +e i,'acto ro+i**o 2(e 4(nciona ,an(a*,ente1 2(e con/i/te en e* +e/,en(za+o +e *o/ terrone/ +e arci**a +e ,aor ta,a9o ante/ +e 'a/ar a *a eta'a +e ,ezc*a. E/ta *a rea*izan ,an(a*,ente +on+e 'ri,ero /e ,ezc*an *o/ co,'onente/ /eco/ *(ego /e *e/ agrega ag(a ha/ta 4or,ar *a ,a/a '*3/tica. En *a 4ig. /e ,(e/tra e* 'roce/o +e ,ezc*a 'ara 'roce+er a* ,o*+eo +e* *a+ri**o.
F%'+!# ; Me,l# @#!# "ol/eo /e l#/!%llo En *a 4ig(ra anterior /e o/er0a *a ,ezc*a +e arena ,ina1 arci**a ag(a 2(e e/ *a ,ateria 'ri,a 2(e / e (ti*iza 'ara rea*izar *a ,ezc*a ho,ognea 'ara *a e*aoraci)n +e* *a+ri**o.
/ Mol/eo E* ,ateria* ,ezc*a+o /e ,o*+ea ,an(a*,ente en ,o*+e/ +e ,a+era con arena 4ina o ceniza co,o +e/,o*+ante 'ara 4aci*itar e* retiro +e* ,o*+e +e *a ,ezc*a +e e/ta ,anera otener e* *a+ri**o cr(+o. En *a 4ig(ra @ /e o/er0a c),o /e ,o*+ea e* *a+ri**o1 ,e+iante/
,o*+e/ +e ,a+era 'ara 2(e e* *a+ri**o to,e *a 4or,a 2(e /e +e/ea.
F%'+!# Me,l# @#!# "ol/eo /e l#/!%llo e Se,#/o E/te con/i/te en re+(cir *a h(,e+a+ +e* *a+ri**o cr(+o ante/ +e /( ingre/o a* horno +e cocci)n +e7an+o 2(e 'ier+a h(,e+a+ a* e6'oner/e con e* /o*. En *a 4ig(ra # /e ,(e/tra co,o /e 'one a /ecar e* *a+ri**o.
F%'+!# : Se,#/o /el @!o/+,$o En e/ta eta'a +e* 'roce/o /e 'reten+e e*i,inar e* e6ce/o +e ag(a 2(e ha en *a ,ezc*a a co,'acta+a.
C#!'# /el Ko!)o E* *a+ri**o cr(+o 're /eca+o e/ carga+o a* horno aco,'a9a+o +e (n arreg*o +entro +e* 2(e 'er,ita e* encen+i+o a/5 co,o e* 4*(7o +e 4(ego o +e ca*or entre *o/ *a+ri**o/ 'ara (na cocci)n (ni4or,e. En *a 4ig(ra /e o/er0a *a carga hacia e* horno +e* *a+ri**o1 +on+e *o/ traa7a+ore/ 0an aco,o+an+o +e (na ,anera e/'ecia* e* *a+ri**o a /eco 'ara 'o/terior,ente co,enzar e* 'roce/o +e cocci)n.
F%'+!# =C#!'# #l Ko!)o 7 #,o"o/o /e l#/!%llo* ' Co,,%-) E* 'roce/o ,e+iante e* c(a* *o/ *a+ri**o/ /on coci+o/ 'or acci)n +e* 4(ego +e* ca*or /e 'ro+(cen *o/ ca,io/ 2(5,ico/ 2(e tran/4or,an *a arci**a *o/ +e,3/ co,'onente/ en 'ro+(cto/ /intetiza+o/ con caracter5/tica/ e/tr(ct(ra*e/ +e re/i/tencia a *a co,'re/i)n. E* ,ateria* (ti*iza+o 'ara *a cocci)n +e *a+ri**o anterior,ente era *a *e9a 'ero en *a act(a*i+a+ /e (ti*izan 'ro+(cto/ co,o co,(/ti*e a*ta,ente conta,inante/ co,o **anta/1 aceite/ ga/ta+o/1 re/i+(o/ in+(/tria*e/ ca/i c(a*2(ier ,ateria* +e +e/echo 2(e en e/te 'roce/o /on genera+ore/ +e (na ,(*tit(+ +e conta,inante/ . En *a 4ig(ra J /e o/er0a *a ca*+era /e con e,'*ea e* 'roce/o +e cocci)n +e *a+ri**o 1*a c(a*2(e c(enta (n +(rante ,an),etro 'ara 2(e *o/ traa7a+ore/ contro*en *a 're/i)n /e *iere e* 0a'or +(rante e/te 'roce/o.
F%'+!# 9 C#l/e!# e"@le#/# e) el @!o,e*o /e ,o,,%-) &a cocci)n +e 'ro+(cto/ +e arci**a con *e9a co,o co,(/ti*e **e0a a*re+e+or +e "D "@ hora/1 con aceite 2(e,a+o entre " "# hora/ 8 a(n2(e e/ ,3/ tie,'o1 /e otiene 'ro+(cto/ +e ,e7or ca*i+a+ con (n coci,iento (ni4or,e e/ 'or e/o 2(e *o/ 'ro'ietario/ +e *a/ *a+ri**era/ enc(entran 2(e con e* aceite 2(e,a+o o **anta/ e* 'ro+(cto e/ ,e7or a (n ,enor co/to . E* traa7o +e *a cocci)n +e *o/ *a+ri**o/ con aceite 2(e,a+o e/ ,3/ /enci**o re're/enta ,eno/ e/4(erzo 'ara *o/ traa7a+ore/1
2(iene/ /e *i,itan a ,onitorear *a/ te,'erat(ra/ a reg(*ar (na 03*0(*a +e 'a/o +e* co,(/ti*e1 ,ientra/ 2(e *a *e9a +ee cortar/e a (n ta,a9o a'ro'ia+o1 +e ,anera 2(e '(e+a /er intro+(ci+a en e* horno. En *a 4ig(ra 'o+e,o/ o/er0ar (n horno en 'roce/o +e cocci)n1 e/t 'roce/o tiene (na +(raci)n +e entre "D "@ hora/ 'ara *ograr (n coci,iento (ni4or,e e* co*or +e/ea+o.
F%'+!# Ho!)o e) @!o,e*o /e ,o,,%-) Mientra/ /e rea*izaa *a *oca*izaci)n +e horno/ *a+ri**ero/ acti0o/ /e *e/ hacia (na /erie +e 'reg(nta/ a *o/ 'ro'ietario/ +e +icha/ *a+ri**era/ 2(e con/i/t5a en /aer 2(e ,ateria* (ti*izaan 'ara *a cocci)n +e* *a+ri**o e* tie,'o e/ti,a+o c(3* era *a ,ateria 'ri,a 2(e (ti*izaan. %e *o/ c(a*e/ e* J +e *o/ 'ro'ietario/ +e *o/ horno/ re/'on+ieron 2(e (ti*izaan aceite ga/ta+o +e tran/,i/i)n 1 a/5 ,i/,o en 0ario/ horno/ /e encontraron +e/echo/ co,o **anta/ a/err5n .
F%'+!# < 4%*$#* /e @!o,e*o /e #6!%,#,%-).
:... CONTAMINANTES QUE GENERA EL PROCESO PRODUCTI4O DE LADRILLO ARTESANAL En e* ca/o +e e/t(+io +(rante *a/ 0i/ita/ a *o/ horno/ /e i+enti4icaron co,o 'rinci'a*e/ conta,inante/: Aceite 2(e,a+o &*anta/ A/err5n Part5c(*a/ /)*i+a/ ;ceniza< • • • •
?a/e/ t)6ico/ e,ana+o/ a *a at,)/4era ta*e/ co,o: %i)6i+o +e carono %i)6i+o +e az(4re Mon)6i+o +e carono 6i+o/ +e nitr)geno ci+o /(*4h5+rico ci+o /(*4=rico. • • • • • •
E$#@#*
A,$%&%/#/e* +e Ge)e!#)
E$!#,,%-) /e
•
A!,%ll# Me,l#/o
• •
Mol/e#/o Se,#/o
C#!'# /el Ko!)o
• •
•
E6tracci)n con herra,ienta/ ,an(a*e/ Ta,iza+o /e*ecci)n Mezc*a +e arci**a/ con a (a $o generan conta,inante/ %(rante e* /eca+o +e *o/ ,o*+e/ a* aire *ire /o*o /e +e/'ren+e 0a'or +e ag(a1 e* c(a* e/ en 'rinci'io inoc(o 'ara *a /a*(+. &o/ ,o*+e/ +e4ect(o/o/ /on recic*a+o/ a *a $o genera conta,inante/
T%@o /e •
•
E/ca/a/ Part5c(*a/ en Part5c(*a/ en /(/ en/i)n
•
$ing(no $o re're/entati0o
•
$ing(no
•
Cl#*%%,#,%-)
•
U/o +e co,(/ti*e/ en *a cocci)n +e *a+ri**o/ te7a/: &*anta/1 aceite (/a+o1 a/err5n +e ,a+era1 c3/cara +e ca41 ra,a/ *e9a +e e(ca*i'to1 car)n +e 'ie+ra %e/carte +e 'ro+(cto/ roto/1
E"6#l#e
•
%e/carte +e 'ro+(cto/ roto/
•
Co,,%-)
•
Re/i+(o/ /)*i+o/
•
Re/i+(o/ /)*i+o/
T#6l# : A,$%&%/#/e* +e 'e)e!#) Co)$#"%)#,%-).
&o/ co,(/ti*e/ e,'*ea+o/ en e/te 'roce/o /on *o/ /ig(iente/: T%@o /e ,o"6+*$%6le
N E*$ #6 le,%"%e)$ o
Co)*+"o P !o"e/%o
C#!6-)
J!.!
A.D
A)$!#,%$#
J.#
".D
Ll#)$#*
FJ.#
A.J
LeS#
@.A
C.D
Re*%/+#l<<
@.A
".D
A,e%$e l+6!%,#)$e
.C
"C.A
!e*%/+#l
T#6l# = Co"6+*$%6le* E"@le#/o*. Se i+enti4ican a+e,3/ (/o/ con7(nto/ +e co,(/ti*e/1 /eg=n /e in+ica: T%@o /e ,o"6+ *$%6le
N E*$ #6 le,%"%e)$
C#!6-) B%$+"%)o*oll#)$#* C#!6-) B%$+"%)o*oleS# C#!6-) B%$+"%)o*oRe*%/+#l<< C#!6-) B%$+"%)o*oA,e%$e !e*%/+#l
DF.D @.A
A)$!#,%$#ll#)$#*
.C
A)$!#,%$#Re*%/+#l << T#6l# 9 $%@o* /e Co"6+*$%6le
.C
.C .C
=. TIPOS DE CONTAMINANTES ORIGINADOS POR LADRILLERA &a ,ateria 'ri,a 'ara *a 4aricaci)n +e *a+ri**o/ no contiene e*e,ento/
conta,inante/ 'or2(e e/t3 con/tit(i+a 3/ica,ente 'or arci**a con ag(a e* 'roce/o +e cocci)n con/i/te en e*i,inar e* e6ce/o +e ag(a +e *a ,a/a +e *a+ri**o cr(+a ha/ta e* '(nto +e /intetizacin +e *a arci**a +on+e co,ienzan *o/ ca,io/ 2(5,ico/ +e /(/ co,'onente/ 'ara +ar*e *a/ caracter5/tica/ +e co,'actaci)n re/i/tencia. &a in+(/tria *a+ri**era e,'*ea 'ara *a ,an(4act(ra +e /(/ 'ro+(cto/ co,(/ti*e/ a*ta,ente conta,inante/ co,o **anta/1 aceite/ ga/ta+o/1 ,a+era1 a/err5n1 re/i+(o/ in+(/tria*e/ ,ateria* org3nico +e +e/echo8 E/ 'or e/o 2(e *o/ agente/ conta,inante/ +e *a/ e,i/ione/ ga/eo/a/ +e e/te /ector 'ro+(cti0o /on 'ara ca/i *a en cocci)n1 /( tota*i+a+ *o/co,'onente/ 2(e e/t3n 're/ente/ e* co,(/ti*e 2(e /e (ti*iza c(o/ /on *o/ en /ig(iente/: o o o o o o
SO $O Aceite/ gra/a/ Part5c(*a/ /o*i+a/ ;arro arci**a< SO S
=... D%-%/o /e #+!e SO 2 E* +i)6i+o +e Az(4re e/ (n ga/ inco*oro1 no 4*a,a*e no e6'*o/i0o1 con (n o*or /o4ocante e/ a*ta,ente /o*(*e en e* ag(a. P(e+e 'er,anecer entre +5a/ en *a at,o/4era1 +(rante e/te tie,'o '(e+e /er tran/'orta+o a ,i*e/ +e i*),etro/ 4or,ar aci+o /(*4=rico. Se 4or,a +e co,(/ti*e/ 4)/i*e/ con e/'ecia* inten/i+a+ +e carone/ con a*to conteni+o +e az(4re. E* i,'acto a,ienta* genera+o 'or e* /er h(,ano 'ro0iene +e *a 'ri,era *5nea +e *a 2(e,a +e co,(/ti*e/ 4)/i*e/ /(*4(ro/o/ car)n1'etr)*eo1ga/ nat(ra*1 entre otra/. ;ar "#<. Por con/ig(iente1 *a/ 4(ente/ 4i7a/ con/(,en co,(/ti*e/ con a*to conteni+o +e az(4re /on *a ca(/a 'rinci'a* +e *a e,i/i)n +e az(4re a *a at,)/4era. En *a /ig(iente ta*a ,(e/tran *a/ 'ro'ie+a+e/ 45/ica/ 2(5,ica/ +e* +i)6i+o +e az(4re.
P!o@%e/#/e* *%,#*
P!o@%e/#/e* +"%,#*
Pe*o "ole,+l#! :;.<: '!
$o in4*a,a*e
P!e*%-) /e @o! # 28C 3.;; 6#! P+)$o / e +*%-) ?= 8C
So*(i*i+a+ ".!"D ar Con+(cti0i+a+ tr,ica
P+)$o /e e6+ll%,%-) ?< 8C
Ca'aci+a+ ca*or54ica !.!D" VW
G!#&e/#/ e*@e,%%,# 28C.<3 6#!
Xi/co/i+a+ ".!"D ar
T#6l# P!o@%e/#/e* *%,#* 7 +"%,#* /el /%-%/o /e #+!e. F+e)$e5 K$$@56%6l%o$e,#./+o,.,l6/%'%$#le*,oINGENIERIAPRE4ENCIO NF%,K#+%"%,#/%o%/o#+!e.@/
# P!%),%@#le* + *o* E* +i)6i+o +e Az(4re e/ (n 'ro+(cto +e a/e en *a /5nte/i/ +e aci+o S(*4=rico8 ta,in /e e,'*ea co,o agente +e 4(,igaci)n1 agente con/er0ante +e *an2(eo1 'ara con/er0ar cerea*e/ 'a/ta +e 'a'e*1 en 0i9e+o/ /e e,'*ea 'ara e0itar *a o6i+aci)n ata2(e ,icroiano a *o/ 0ino/. En *o/ *aoratorio/ e* +i)6i+o +e az(4re /e e,'*ea 'ara ca*irar ana*iza+ore/ +e traza/ +e i,'(reza/1 ana*iza+ore/ +e contro* a,ienta*1 +e at,o/4era/ +e traa7o o 'roce/o/ 'etro2(5,ico/.
K Ee,$o* o!%' %)#/o* #l "e/%o # "6%e)$e E* SO e/ higro/c)'ico1 e/ +ecir c(an+o e/t3 en *a at,)/4era reacciona con *a h(,e+a+ 4or,a aero/o*e/ +e 3ci+o /(*4=rico /(*4(ro/o 2(e *(ego 4or,an 'arte +e *a **a,a+a **(0ia 3ci+a. &a inten/i+a+ +e 4or,aci)n +e aero/o*e/ e* 'er5o+o +e 'er,anencia +e e**o/ en *a at,)/4era +e'en+e +e *a/ con+icione/ ,eteoro*)gica/ reinante/ +e *a canti+a+ +e i,'(reza/ cata*5tica/ ;/(/tancia/ 2(e ace*eran *o/ 'roce/o/< 're/ente/ en e* aire. Pero en genera* e* tie,'o ,e+io +e 'er,anencia en *a at,)/4era a/cien+e a (no/ D a @ +5a/1 +e ,o+o 2(e '(e+e /er tran/'orta+o gran+e/ +i/tancia/. &a in4*(encia /ore *a 0egetaci)n /e ,ani4ie/ta +e/+e +a9o/ a *a/ ho7a/ ha/ta *a ,(erte +e '*anta/. En 'ri,er *(gar *a/ '(nta/ +e *a/ ho7a/ /e 'onen a,ari**a/1 en ca/o/ e6tre,o/ c(an+o e* en0enena,iento e/ 4(erte *a '*anta '(e+e ,orir8 en *a/ area/ +e c(*ti0o /e ,a*ogran *a/ co/echa/. E* SO ta,in e/ (n e4ecti0o +e/tr(ctor +e *o/ ,on(,ento/ hi/t)rico/ +e 'ie+ra +e ,3r,o*1 'or2(e a* tran/4or,ar/e en 3ci+o /(*4=rico corroe *a 'ie+ra. % Ee,$o* o,#*%o)#/o* # l# *#l+/ O'aca,iento +e *a c)rnea ;2(eratiti/<. %i4ic(*ta+ 'ara re/'irar. In4*a,aci)n +e *a/ 05a/ re/'iratoria/. Irritaci)n oc(*ar 'or 4or,aci)n +e 3ci+o /(*4(ro/o /ore *a/ ,(co/a/ h=,e+a/. A*teracione/ '/52(ica/. E+e,a '(*,onar. Paro car+5aco. Co*a'/o circ(*atorio • • • •
• • • •
E* +i)6i+o +e az(4re ;SO< ta,in /e ha a/ocia+o a 'ro*e,a/ +e a/,a ron2(iti/ cr)nica1 a(,entan+o *a ,ori*i+a+ ,orta*i+a+ en 'er/ona/ ,aore/ ni9o/. E* SO e/ a*ta,ente noci0o 'ara *a /a*(+ +e *a/ 'er/ona/1 a(n2(e 'o+e,o/ /er ,3/ re/i/tente/ 2(e otra/ criat(ra/ 2(e cohaitan con no/otro/ en e/ta regi)n. Por e7e,'*o1 e* ni0e* +e !.D ,g 'or ,etro c=ico +e aire e/ (n 0a*or 2(e i,'*ica 'otencia* rie/go 'ara *a /a*(+ h(,ana1 'ero 'ara *o/ 3ro*e/1 (n 0a*or +e !. ,g a e/ ,( gra0e. Por *o ,i/,o tanto *o/ )6i+o/ +e az(4re ;SO6< co,o e*
3ci+o /(*4=rico ;SO< e/t3n re*aciona+o/ con e* +a9o *a +e/tr(cci)n +e *a 0egetaci)n1 +eterioro +e *o/ /(e*o/1 ,ateria*e/ +e con/tr(cci)n c(r/o/ +e ag(a.
No!"#$%&%/#/ Conta,inaci)n at,o/4rica 'or +i)6i+o +e az(4re 'art5c(*a/ en /(/'en/i)n: nor,a/ +e ca*i+a+ +e* a,iente. Rea* +ecreto "#"DG"J@1 +e " +e ago/to1 'or e* 2(e /e ,o+i4ica 'arcia*,ente e* +ecreto JDDG"@1 +e # +e 4erero1 /e e/ta*ecen n(e0a/ nor,a/ +e ca*i+a+ +e* aire en *o re4erente a conta,inaci)n 'or +i)6i+o +e az(4re 'art5c(*a/. ;oe "G"J@ +e "-!-"J@1 '3g. J<. &a &e DJG"1 +e +e +icie,re1 +e Protecci)n +e* A,iente At,o/4rico1 e/ta*eci) en /( art. 2(e e* ?oierno +eter,ina *o/ ni0e*e/ +e inci/i)n enten+ien+o 'or ta*e/ *o/ *5,ite/ ,36i,o/ to*era*e/ +e 're/encia en *a at,)/4era +e ca+a conta,inante1 ai/*a+a,ente o a/ocia+o con otro/ en /( ca/o. En a'*icaci)n +e *a &e1 e* %ecreto JDDG"@1 +e # +e 4erero1 concreto en /( ane6o I *o/ ni0e*e/ +e in,i/i)n1 criterio/ +e 'on+eraci)n e 5n+ice/ +e conta,inaci)n en *a/ in,i/ione/ 'ara *a/ /it(acione/ a+,i/i*e/1 a/5 co,o 'ara *a +ec*araci)n +e zona/ +e at,)/4era conta,ina+a +e /it(aci)n +e e,ergencia1 e/ta*ecien+o a *a 0ez en /( art. 1 a'arta+o 1 2(e +icho/ ni0e*e/ 'o+r3n /er ,o+i4ica+o/ 'or e* ?oierno a 'ro'(e/ta +e *a Co,i/i)n Inter,ini/teria* +e* Me+io A,iente. Xaria/ circ(n/tancia/ acon/e7an *a ,o+i4icaci)n 'arcia* +e* %ecreto JDDG"@1 +e # +e 4erero1 en c(anto a *o/ ni0e*e/ +e ca*i+a+ +e *a at,)/4era re4eri+o/ a* +i)6i+o +e az(4re a *a/ 'art5c(*a/ en /(/'en/i)n a *o/ 'roce+i,iento/ 'ara hacer*o/ e4ecti0o/ en ca,io *a e6c*(/i)n +e /( 3,ito +e *o/ ni0e*e/ +e ca*i+a+ en c(anto a *o/ )6i+o/ +e nitr)geno a otro/ conta,inante/ 2(e ta,in /on o7eto +e* ane6o I +e* re4eri+o %ecreto.
L"%$e* "%"o* @e!"%*%6le*. -
Concentraci)n Pro,e+io Per,i/i*e TA - '', @ ,gG, D
-
E,i/i)n +e 4(ente/ +e co,(/ti)n e6terna #!! ,gG, D en Con+icione/ $or,a*e/. E,i/i)n +e F(ente/ +e co,(/ti)n e6terna a 'artir +e *52(i+o/ #!! ,gG, D en con+icione/
-
nor,a*e/. E,i/i)n +e 4(ente/ +e co,(/ti)n e6terna a 'artir +e ga/e/ D@ ,gG, D en con+icione/ nor,a*e/.
TABLA A Xa*ore/ *5,ite 'ara e* +i)6i+o +e az(4re e6're/a+o en (gG,Y$ 0a*ore/ a/ocia+o/ 'ara *a/ 'art5c(*a/ en /(/'en/i)n ;'or e* ,to+o +e ,e+ici)n +e* h(,o nor,a*iza+o< e6're/a+o/ en (gG,Y$
PERIODO CONSIDERADO
4ALOR LIMITE PARA EL DIOXIDO DE AUFRE
An(a*
J! Z! "! [\! Me+iana/ +e *o/ 0a*ore/ ,e+io/ +iario/1 regi/tra+o/ +(rante e* a9o "D! Z#!
" Oct(re D" Marzo An(a* ;Co,'(e/to 'or (ni+a+e/ +e 'erio+o/ +e " hora/<
4ALOR ASOCIADO PARA LAS PARTICULAS EN SUSPENCION
"J! [\#! Me+iana/ +e *o/ 0a*ore/ ,e+io/ +iario/1 regi/tra+o/ +(rante e* 'erio+o in+ica+o @! Z"@! $o /e +een /ore'a/ar +(rante ,a/ +e D +ia/ con/ec(ti0o/ D@! [\ "@! $o /e +een /ore'a/ar +(rante ,a/ +e D +ia/ con/ec(ti0o/ Percenti* +e to+o/ *o/ 0a*ore/ ,e+io/ +iario/ regi/tra+o/ +(rante e* a9o.
T#6l# < L%"%$e* M#%"o* Pe!"%*%6le @#!# D%o%/o /e A+!e T#6l# F+e)$e5 K$$@5le'%*$e,.,o%$%#6.e*"e/%o#"6%e)$!e'l#"e)$o*,o)$#$"o*.K$" =..2. D%-%/o /e N%$!-'e)o NO 2 E* +i)6i+o +e nitr)geno1 e/ (n co,'(e/to 2(5,ico +e co*or ,arr)n o a,ari**o1 ga/eo/o1 t)6ico a/4i6iante 2(e /e 4or,a co,o /('ro+(cto en *a co,(/ti)n a a*ta/ te,'erat(ra/1 co,o en ,otore/ +e 0eh5c(*o/ '*anta/ in+(/tria*e/. Se 4or,a en *a at,o/4era 'or *a conta,inaci)n +irecta +e* ,on)6i+o +e nitr)geno genera+o en *a co,(/ti)n +e *o/ ,otore/ con o6igeno. E/ (n agente /(,a,ente o6i+ante1 /e con/i+era (n conta,inante +e* ,e+io a,iente 'or2(e e/ (no +e *o/ 'rinci'a*e/ 'rec(r/ore/ +e* /,og 4oto2(5,ico e/ con/i+era+o (no/ +e *o/ re/'on/a*e/ +e *a **(0ia 3ci+a1 a 2(e a* +i/o*0er/e en ag(a /e 'ro+(ce 3ci+o n5trico. En *a /ig(iente ta*a /e ,(e/tran *a/ 'ro'ie+a+e/ 45/ica/ 2(5,ica/ +e* +i)6i+o +e nitr)geno.
P!o@%e/#/e**%,#*
P!o@%e/#/e*+"%,#*
Pe*o "ole,+l#! ;:.< '"ol
In4*a,a*e
P!e*%-) /e @o! # 2<8C 6#!
So*(i*i+a+ ,( 'oca
P+)$o / e +*%-)
Con+(cti0i+a+ tr,ica ;@!C<".!"D ar
?.28C
P+)$o /e e6+ll%,%-) 2. 8C
Ca'aci+a+ ca*or54ica !.!D# VW
De)*%/#/ !el#$% # 2<8C .
Xi/co/i+a+ ;!C< ".!"D ar
T#6l# . P!o@%e/#/e* *%,#* 7 +"%,#* /el /%-%/o /e )%$!-'e)o. F+e)$e5 K $$ @ 5 V V V . * %# # .,o" . # ! ) o $ %* %# # %,K # * o %/ o */ e ) %$! o ' e ) o.@ / # P!%),%@#le* +*o* &o/ )6i+o/ +e nitr)geno /on (/a+o/ en *a 'ro+(cci)n +e *aca/1 tint(ra/ otro/ 'ro+(cto/ 2(5,ico/1 co,o co,(/ti*e/ 'ara cohete/1 en *a nitri4icaci)n +e co,'(e/to/ 2(5,ico/ org3nico/1 en *a ,an(4act(ra +e e6'*o/i0o/1 co,o con/er0ante 'ara *a carne1 o 'ara *a 'ro+(cci)n +e 3ci+o n5trico1 2(e a /( 0ez e/ (ti*iza+o 'ara crear aono/1 co*orante/1 e6'*o/i0o/1 4aricaci)n +e* 3ci+o /(*4=rico1 ,e+ica,ento/ graa+o +e ,eta*e/. A/5 ,i/,o1 +i0er/a/ in0e/tigacione/ +e 4ina*e/ +e* /ig*o ]] +e/c(rieron *o/ e4ecto/ ene4icio/o/ +e *a (ti*izaci)n +e +i0er/o/ nitrato/ org3nico/ e,'*ea+o/ en e* trata,iento ,+ico/ co,o ata2(e/ +e angina1 +o*ore/ +e 'echo o arterio/c*ero/i/.
l Ee,$o* o!%'%)#/o* #l "e/%o #"6%e)$e E/ (n ga/ t)6ico 'rec(r/or +e *a 4or,aci)n +e 'art5c(*a/ +e nitrato1 e/ta/ **e0an a *a 'ro+(cci)n +e 3ci+o a e*e0a+o/ ni0e*e/ +e PM .@ en e* a,iente1 ,(cho/ +e *o/ e4ecto/ a,ienta*e/ 2(e /e atri(en a* $O /e +een en rea*i+a+ a *o/ 'ro+(cto/ +e +i0er/a/ reaccione/ a/ocia+a/. En 're/encia +e *(z /o*ar e* +i)6i+o +e nitr)geno /e +i/ocia en o6i+o +e nitr)geno o6igeno1 +on+e e* o65geno at),ico;O< reacciona con e* o6igeno ,o*ec(*ar en e* a,iente 'ara 'ro+(cir ;O D<1 e* c(a* e/ (n conta,inante a*ta,ente o6i+ante +e e4ecto/ conoci+o/. Por otra 'arte e* $O reacciona con e* ra+ica* O 'ara 'ro+(cir 'art5c(*a/ +e 3 c i+ o n 5trico;$OD< *a/ c(a*e/ /e +i/'er/an en e* a,iente en 4or,a +e **(0ia1 **o0izna1 nie*a1 nie0e roc5o1 +an+o srcen a (n 'roce/o +e aci+i4icaci)n +e *a tierra c(er'o/ +e a g( a. &a/ 0ariacione/ o ca,io/ 'er,anente/ en *a/ 'ro'ie+a+e/ +e e/to/ e*e,ento/1 +eri0a 4ina*,ente en *a 'r+i+a +e h3itat +e e/'ecie/ 'ri,aria/ con/ec(ente,ente en cat3/tro4e/ eco*)gica/ con +a9o/ irre0er/i*e/.
" Ee,$o* o,#*%o)# /o* # l# *#l+/ E/ t)6ico1 irritante +e *a 4or,aci)n +e nitrato1 a4ecta 'rinci'a*,ente *a/ 'rec(r/or 05a/ re/'iratoria/1 ca(/an+o irritaci)n1 e* +i)6i+o +e nitr)geno '(e+e irritar *o/ '(*,one/1 ca(/ar ron2(iti/ '(*,on5a1 a/5 co,o re+(cci)n /igni4icati0a +e *a re/i/tencia re/'iratoria a *a/ in4eccione/. &a e6'o/ici)n a corto '*azo en a*to/ ni0e*e/ ca(/a +a9o/ en *a/ c*(*a/ '(*,onare/1 ,ientra/ 2(e *a e6' o/ici)n a *argo '*azo en ni0e*e/ a7o/ +e +i)6i+o +e nitr)geno '(e+e ca(/ar ca,io/ irre0er/i*e/ en e* te7i+o '(*,onar /i,i*are/ a (n en4i/e,a.
&o/ e4ecto/ +e e6'o/ici)n a corto '*azo no /on c*aro/1 'ero *a e6'o/ici)n contin(a o 4rec(ente a concentracione/ ,aore/ a *a/ encontra+a/ nor,a*,ente en e* aire1 '(e+e ca(/ar (n incre,ento en *a inci+encia +e en4er,e+a+e/ re/'iratoria/ en *o/ ni9o/1 agra0a,iento +e a4eccione/ en in+i0i+(o/ a/,3tico/ con en4er,e+a+e/ re/'iratoria/ cr)nica/. Act(a*,ente /e ace'ta 2(e no ha e0i+encia cient54ica con4ia*e 2(e /(giera *a 'o/ii*i+a+ +e e4ecto/ cr)nico/ atri(i*e/ a* $O.Sin e,argo1 e* +i)6i+o +e nitr)geno '(e+e /er 4ata* a concentracione/ e*e0a+a/. ) No!"#$%&%/#/ - %.S. $ ""G! +e* Mini/terio Secretar5a ?enera* +e *a Pre/i+encia +e *a Re'=*ica $or,a +e Ca*i+a+ Pri,aria +e Aire 'ara %i)6i+o +e $itr)geno ;$O< P(*ica+a en e* %iario O4icia* e* !# +e Marzo +e !!D. $ORMA PRIMARIA %E CA&I%A% %E AIRE PARA %IO]I%O %E $ITRO?E$O ;$O<. - %.S. $"" +e # +e ago /to +e ! !1 +e* Mini/terio Sec retar5a ?enera* +e *a Pre/i+encia +e *a Re'=*ica. ;%O #.!D.!!D<. ESTA^&ECE $ORMA PRIMARIA %E CA&I%A% %E AIRE PARA %IO]I%O %E $ITRO?E$O ;$O < $=,. "".- Santiago1 # +e ago/to +e !!.- XISTOS: &o +i/'(e/to en e* art5c(*o " $ J +e *a Con/tit(ci)n Po*5tica8 En e* art5c(*o D +e *a &e ".D!!8 E* Reg*a,ento 'ara *a %ictaci)n +e $or,a/ +e Ca*i+a+ A,ienta* +e E,i/i)n1 a'roa+o 'or e* %ecreto S('re,o $D +e "@1 +e* Mini/terio Secretar5a ?enera* +e *a Pre/i+encia8 &a Re/o*(ci)n $B""@ +e "J +e* %e*ega+o +e* ?oierno en e* Ser0icio $aciona* +e Sa*(+1 2(e e/ta*ece nor,a/ /anitaria/ ,5ni,a/ +e/tina+a/ a 're0enir contro*ar *a conta,inaci)n at,o/4rica8 &a Re/o*(ci)n E6enta $B "@" +e "1 +e *a %irecci)n E7ec(ti0a +e *a Co,i/i)n $aciona* +e* Me+io A,iente1 2(e +io inicio a* 'roce/o +e re0i/i)n +e *a/ nor,a/ 'ri,aria/ +e ca*i+a+ +e aire 'ara anh5+ri+o /(*4(ro/o ;SO <8 'art5c(*a/ tota*e/ en /(/'en/i)n ;PTS<8 ,on)6i+o +e carono ;CO<8 ozono ;! D< +i)6i+o +e nitr)geno ;$O < 8 &a Re/o*(ci)n E6enta $B " +e* !!!1 +e *a %irecci)n E7ec(ti0a +e *a Co,i/i)n $aciona* +e* Me+io A,iente1 2(e a'ro) e* ante'roecto +e re0i/i)n +e *a nor,a 'ri,aria +e ca*i+a+ +e aire 'ara +i)6i+o +e nitr)geno ;$O <8 E* an3*i/i/ genera* +e* i,'acto econ),ico /ocia* +e *a nor,a /e9a*a+a8 &a/ o/er0acione/ 4or,(*a+a/ en *a eta'a +e con/(*ta a* ante'roecto +e nor,a8 E* ac(er+o $"J! +e D +e ,ao +e !!"1 +e* Con/e7o %irecti0o +e *a Co,i/i)n $aciona* +e* Me+io A,iente1 2(e a'ro) e* 'roecto +e4initi0o +e *a nor,a +e ca*i+a+8 *o/ +e,3/ antece+ente/ 2(e oran en e* e6'e+iente '=*ico re/'ecti0o *o +i/'(e/to en *a Re/o*(ci)n $@! +e "#1 +e *a Contra*or5a ?enera* +e *a Re'=*ica 2(e 4i7a e* te6to re4(n+i+o1 coor+ina+o /i/te,atiza+o +e *a Re/o*(ci)n $ @@ +e "1 +e *a Contra*or5a ?enera* +e *a Re'=*ica.
o L"%$e* "%"o* @e!"%*%6le* &a Organizaci)n M(n+ia* +e *a Sa*(+ ;OMS<1 reco,ien+a co,o
*5,ite 'ara 're/er0ar *a /a*(+ '=*ica (na concentraci)n ,36i,a +iaria +e !."" '', ;) !! ,gG,Y< 'ro,e+io +e " hora (na 0ez a* a9o1 !.!D '', ;) ! ,gG,Y< en (na ,e+ia arit,tica an(a*. &a $or,a O4icia* Me6icana re4erente e* +i)6i+o +e $itr)geno ;$O< e/ta*ece co,o *5,ite +e 'rotecci)n a *a /a*(+1 (na concentraci)n ,36i,a +iaria +e !." '', ;) D@ ,gG,Y< 'ro,e+io +e " hora (na 0ez a* a9o 'ara 'rotecci)n +e *a 'o*aci)n /(/ce'ti*e. &a concentraci)n +e +i)6i+o +e nitr)geno en *a Ci(+a+ +e M6ico1 /e enc(entra 'or+e+ea7o +e *a nor,ae/ o4icia* e/ta*eci+a *a ten+encia act(a* e/te conta,inante (na re+(cci)n +e *o/ ni0e*e/ e6i/tente/.
L"%$e* @e!"%*%6le* @o)/e!#/o* 7 $e"@o!#le* @#!# l# ,o),e)$!#,%o)e* #"6%e)$#le* /e l#* *+*$#),%#* +e *e %)/%,#) *e!) lo *%'+%e)$e*5 Co)$#"%)#)$e Perio+o For,a +e* e/t3n+ar Mto+o +e An3*i/i/ Xa*or For,ato * D%-%/o /e N%$!-'e)o
An(a*
"hora
"!!
!!
Pro,e+io arit,tico An(a* $e ,3/ +e
Q(i,i*(,ini/cenci a ;,to+o a(to,atico<
0ece/ G a9o T#6l# 2 L%"%$e* M#%"o* Pe!"%*%6le* /e D%o%/o /e N%$!o'e)o
F+e)$e5K$$@5@#!%$#!%o.+$#l,#.,l/o,*"#!,ole'#l/e,!e$o*+@!e"oN;.@/ =..3. A,e%$e* 7 '!#*#* En *a act(a*i+a+ *o/ *(ricante/ /(e*en c*a/i4icar/e +e ac(er+o con /(/ nece/i+a+e/ en gra/a/ aceite/. &o/ aceite/ e/t3n con/tit(i+o/ 'or ,o*c(*a/ *arga/ hi+rocarona+a/ co,'*e7a/ +e co,'o/ici)n 2(5,ica1 aceite/ org3nico/ aceite/ ,inera*e/. Aceite/ 0egeta*e/ /e e6traen +e ani,a*e/ 0egeta*e/ e/to/ aceite/ /e +e/co,'onen 43ci*,ente con e* ca*or a te,'erat(ra/ a7a/ /e o6i+an 4or,an+o *(ricaci)n.
go,a/1 hacien+o
in=ti*
/( (ti*izaci)n en
*a
Aceite/ ,inera*e/: Son +eri0a+o/ +e* 'etr)*eo c(a e/tr(ct(ra /e co,'one +e ,o*c(*a/ co,'*e7a/ 2(e contienen entre ! ! 3to,o/ +e carono 'or ,o*c(*a. Un aceite ,inera* e/t3 con/tit(i+o 'or (na a/e *(ricante (n 'a2(ete +e a+iti0o/ 2(5,ico/1 2(e a(+an a ,e7orar *a/ 'ro'ie+a+e/ a e6i/tente/ en *a a/e *(ricante. &a/ 'ro'ie+a+e/ ,3/ i,'ortante/ 2(e +een tener *o/ aceite/ /on:
o
o
o o
o
o
Co*or1 e/ (na caracter5/tica 2(e c*a/i4ica a *o/ aceite/ *a/ gra/a/. %en/i+a+ e/ *a raz)n entre e* 'e/o +e* 0o*(,en +e (n aceite e* 'e/o +e (n 0o*(,en ig(a* +e ag(a. Xi/co/i+a+1 0ar5a +e ac(er+o a *a te,'erat(ra. P(nto +e in4*a,aci)n1 e/ *a te,'erat(ra ,5ni,a en *a c(a* e* aceite co,ienza a e,itir 0a'ore/ in4*a,a*e/. E/te '(nto /(e*e e/tar entre *o/ J! D C. P(nto +e co,(/ti)n1 /e *e **a,a a *a te,'erat(ra a *a c(a* *o/ 0a'ore/ e,iti+o/ 'or (n aceite /e in4*a,an 'er,anecen ar+ien+o a* ,eno/ @ /eg(n+o/ a* acercar/e (na **a,a. E* '(nto +e co,(/ti)n /(e*e e/tar entre D! #! C. P(nto +e conge*aci)n;'(nto +e 4*(i+ez< e/ *a ,enor te,'erat(ra a 2(e /e o/er0a en e* aceite a* /er en4ria+o1 /e e6're/a en ,=*ti'*o/ +e D C @F.
&a gra/a e/ (n 'ro+(cto 2(e 0a +e/+e /o*i+o a /e,i*52(i+o e/ 'ro+(cto +e *a +i/'er/i)n +e (n agente e/'e/or (n *i2(i+o *(ricante 2(e +an *a/ 'ro'ie+a+e/ 3/ica/ +e *a gra/a8 *a/ gra/a/ con0enciona*e/ genera*,ente /on aceite/ 2(e contienen 7aone/ co,o agente/ 2(e *e +an c(er'o1 e* ti'o +e 7a)n +e'en+e +e *a/ nece/i+a+e/ 2(e /e tengan +e *a/ 'ro'ie+a+e/ 2(e +ee tener e* 'ro+(cto. &a 'ro'ie+a+ ,3/ i,'ortante 2(e +ee tener *a gra/a e/ *a +e /er ca'az +e 4or,ar (na 'e*5c(*a *(ricante *o /(4iciente,ente re/i/tente co,o 'ara /e'arar /('er4icie/ ,et3*ica/ e0itar e* contacto ,et3*ico. E* e/'e/or e/ e* 2(e con4iere 'ro'ie+a+e/ ta*e/ co,o *a re/i/tencia a* ag(a1 ca'aci+a+ +e /e**ar +e re/i/tir a*ta/ te,'erat(ra/ /in 0ariar /(/ 'ro'ie+a+e/ ni +e/co,'oner/e.
# P!%),%@#le* +*o* &o/ (/o/ +e *o/ aceite/ gra/a/ /on +i0er/o/1 co,o *(ricante/ 'ara re+(cir *a 4ricci)n1 *(ricante/ +e ,otore/ +e co,(/ti)n interna1 re+(ctore/1 tran/4or,a+ore/1 4*(i+o/ hi+r3(*ico/1 ta,in /on (ti*iza+o/ en *a in+(/tria *a+ri**era co,o co,(/ti*e a 2(e /( 'otencia* ca*or54ico e/ e* i+ea* a*canza *a/ te,'erat(ra/ in+ica+a/ 'ara *a cocci)n +e* *a+ri**o. 6 A,$o!e* ,o)*%/e!#/o* e) el "#)eo /el #,e%$e l+6!%,#)$e +*#/o A contin(aci)n /e ,encionan *o/ actore/ 2(e inter0ienen en e* ,ane7o +e *o/ aceite/ *(ricante/ (/a+o/1 /eg=n *o/ criterio/ tcnico/ e/ta*eci+o/ en e* 're/ente ,an(a*. o
o
F#6!%,#)$e o %"@o!$#/o! E/ to+a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica 2(e 'ro+(ce o i,'orta con 4ine/ co,ercia*e/ a/e/ +e aceite/ o aceite/ n(e0o/ *(ricante/ +e ,otor1 tran/,i/i)n1 hi+r3(*ico/1 re+(ctore/ o +e circ(*aci)n. A,o@%#/o!
o
o
E/ *a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica 2(e en +e/arro**o +e /( acti0i+a+1 re=ne aceite/ *(ricante/ (/a+o/ 'ara /( 'o/terior tran/'orte1 a*,acena,iento1 a'ro0echa,iento o +i/'o/ici)n 4ina* T!#)*@o!$#/o! E/ *a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica 2(e /e encarga +e *a ,o0i*izaci)n o acarreo +e *o/ aceite/ *(ricante/ (/a+o/. Al"#,e)#/o! E/ *a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica 2(e en +e/arro**o +e /( acti0i+a+ a*,acena te,'ora*,ente aceite *(ricante (/a+o.
o
o
o
T!#$#/o! E/ *a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica 2(e recie trata aceite/ *(ricante/ (/a+o/1 con e* 4in +e tran/4or,ar e/to/ re/i+(o/ en /('ro+(cto/ 'ara (n a+ec(a+o a'ro0echa,iento +e *o/ ,i/,o/ a tra0/ +e *o/ 'roce/o/ tr,ico/1 re4inaci)n1 'ro+(cci)n +e a/e/ '*a/ti4icante/ o c(a*2(ier otro 'roce/o. D%*@o)e/o! %)#l E/ *a 'er/ona nat(ra* o 7(r5+ica 2(e recie aceite/ *(ricante/ (/a+o/ /in trata,iento +e (n tran/'orta+or 'ara /( +i/'o/ici)n 4ina*1 +e ac(er+o con *a/ nor,a/ e/ta*eci+a/ o 2(e /e e/ta*ezcan. Re,e@$o! Per/ona nat(ra* o 7(r5+ica a(toriza+a 'ara rea*izar *a/ acti0i+a+e/ +e a*,acena,iento1 a'ro0echa,iento Go 0a*orizaci)n ;inc*(i+a *a e* recic*a+o o *ao regeneraci)n<1 e* trata,iento Gorec('eraci)n1 +i/'o/ici)n 4ina* +e re/i+(o/ +e/echo/ 'e*igro/o/.
, A,e%$e l+6!%,#)$e +*#/o $!#$#/o ,o"o ,o"6+*$%6le @#!# +*o %)/+*$!%#l. Regeneraci)n +e a/e/ *(ricante/1 ,e+iante /( rec('eraci)n a'ro0echa,iento 'or re4inaci)n1 enten+in+o/e co,o ta* *a /erie +e 'roce/o/ 2(e 'er,iten (ti*izar n(e0a,ente e* *(ricante oteni+o. Rec('eraci)n a'ro0echa,iento en *a 4aricaci)n +e '*a/ti4icante/1 4*(i+o/ 'ara te,'*e c(a*2(ier otro (/o1 /ie,'re c(an+o e/to no i,'*i2(e inge/ti)n 'or h(,ano/ o ani,a*e/ no a4ecte a* a,iente.
/ A,e%$e l+6!%,#)$e +*#/o *%) $!#$#"%e)$o S)*o ,e+iante a'ro0echa,iento energtico co,o co,(/ti*e en 'roce/o/ 'ro+(cti0o/ +e ce,ento1 en e* c(a* /e garantiza tanto *a +e/tr(cci)n +e *o/ co,'onente/ org3nico/ 're/ente/ en e* aceite *(ricante (/a+o co,o *a integraci)n +e *o/ co,'onente/ inorg3nico/ a inerte/ a* c*iner1 o en otro/ 'roce/o/ con te,'erat(ra/ +e o'eraci)n /('eriore/ a #!! C. @ Ee,$o* o!%' %)#/o* #l "e/% o #"6%e )$e Son con/i+era+o/ co,o conta,inante/ a 2(e /on c*a/i4ica+o/ co,o re/i+(o/ 'e*igro/o/ no /e tiene (n contro* ni (n ,ane7o 4ina* a*g(no/ +e e/to/ /on 0erti+o/ a* corriente/ +e ag(a 'ro0ocan+o (na /e0era conta,inaci)n1 a*g(na/ 0ece/ /on
0erti+o/ a* /(e*o +e/tr(en+o e* h(,(/ 0egeta* e/to 'ro0oca 4i*tracione/ 2(e en a*g(no/ ca/o/ conta,inan ,anto/ ac(54ero/ 8 a+e,3/ +e 2(e 0(e*0e in4rti* e* /(e*o.
Ee,$o* o,#*%o)#/o* e) l# *# l+/ E* aceite 2(e,a+o co,o co,(/ti*e a* e*e0ar/e a cierta te,'erat(ra *iera ga/e/ t)6ico/ 2(e /on 'er7(+icia*e/ 'ara *a /a*(+. &o/ +a9o/ a *a /a*(+ a *o/ 2(e /e e/t3 'rinci'a*,ente e6'(e/to /on: Irritaci)n o7o/1 narizcr)nica/ garganta1 4iro/i/ re/'iratorio1 '(*,onar1 en4i/e,a '(*,onar1 en4er,e+a+e/ +e* /i/te,a a+e,3/ +e irritacione/ en *a 'ie* .
! No!"#$%&%/#/ S('re,o $!!D-!"!-MI$AM1 'or e* c(a* /e a'r(ean *o/ &5,ite/ M36i,o/ Per,i/i*e/ ;&MP< 'ara Aceite/ gra/a/. * L"%$e* " %"o* @ e!"%*%6le* &MP Para +e/carga/ en /i/te,a/ +e a*cantari**a+o/ "!! ,gG& &MP 'ro,e+io ,en/(a* @! ,gG&. Por e* c(a* /e a'r(ean *o/ &5,ite/ M36i,o/ Per,i/i*e/ ;&MP< 'ara *o/ e4*(ente/ +e P*anta/ +e Trata,iento +e Ag(a/ Re/i+(a*e/ %o,/tica/ o M(nici'a*e/ ;PTAR<1 'ara e* /ector Xi0ien+a. PARWMETRO
UNIDA D
LMP DE EFLUENTES PARA 4ERTIDOS A CUERPOS DE AGUAS ! "!1!!!
A,e%$e* 7 '!#*#* ,gG& Col%o!"e* $MPG"!! Te!"o$ole!#)$e* ,& De"#)/# B%o+"%,# /e ,gG& O'e)o De"#)/# Q+"%,# /e ,gG& O'e)o PK Uni+a+ S-l%/o* To$#le* e) ,&G& S+*@e)*%-) Te"@e!#$+!# C T#6l# 3 L%"%$e* M%"o* Pe!"%*%6le* @#!# #,e%$e*.
"!! !! #.@-J.@ "@! [D@
+e)$e5 MINAM =..;. P#!$,+l#* *-l%/#* E* ,ateria* 'artic(*a+o /e 4or,a a 'artir +e *a r('t(ra +e 4rag,ento/ ,aore/ +e ,ateria o 'or ag*o,eraci)n +e 'e2(e9a/ 'orcione/. S( co,'o/ici)n co,'ren+e 'art5c(*a/ /o*i+a/ ;'o*0o1 ceniza/1 arro< gotita/ ;0a'ore/ nie*a/< con ta,a9o/ 0aria*e/ entre !.!" "!! ,icr),etro/ ;PM"!<. &a ina+ec(a+a +i/'o/ici)n +e *a a/(ra a* aire *ire ta,in /on e,i/ore/
i,'ortante/ +e ,icroorgani/,o/1 2(i/te/1 e/'ora/1 'o*en1 etc.1 2(e '(e+en e/tar a+heri+o/ a* 'o*0o. To,an+o en c(enta *o anterior1 e/ nece/ario atacar e/to/ 'ro*e,a/ +irecta,ente 'ara +i/,in(ir *a conta,inaci)n +e 'art5c(*a/ /(/'en+i+a/. En *a /ig(iente ta*a /e +eta**a *a/ 'ro'ie+a+e/ 45/ica/ 2(5,ica/ +e *a/ 'art5c(*a/ /)*i+a/.
P!o@%e/#/e**%,#*
P!o@%e/#/e*+"%,#*
Pe*o "ole,+l#! "e)o! +e el #%!e
Reacciona con *a te,'erat(ra Con+en/3n+o/e en hie*o
De)*%/#/ "e)o! +e el #%!e
A a7a/ te,'erat(ra/ 'ro+(ce corriente/ +e aire.
4ol+"e) %)/e%)%/o
E/t3 co,'(e/to 'or +i4erente/ e*e,ento/ entre e**o/ e* o65geno
+i)6i+o +e carono T#6l# ; P!o@%e/#/e* *%,#* 7 +"%,#* /e l#* @#!$,+l#* *ol%/#* F+e)$e5 K $$ @ 5 %% + %" %,#.6 lo ' *@, oo" $. 2 < < <2 @ #! $% ,+ l# *? *o l% /# *? e) ?*+* @e ), % ). K$ "l. E* ,ateria* 'artic(*a+o *o 'o+e,o/ c*a/i4icar +e *a /ig(iente ,anera: o Po*0o /e+i,enta*e o Po*0o /(/'en+i+o o
Una +ePo*0o *a/ re/'ira*e 'rinci'a*e/ 4(ente/ +e e,i/i)n +e ,ateria* 'artic(*a+o 'ro+(ci+a/ 'or e* /er h(,ano 'ro0iene +e *o/ 0eh5c(*o/ ,otoriza+o/8 otra/ /on *a 2(e,a +e car)n1 co,(/ti*e +i0er/a/ acti0i+a+e/ in+(/tria*e/ agr5co*a/ 2(e *ieran a *a at,o/4era ,eta*e/ 4ina,ente +i0i+i+o/1 'o*0o1 ceniza1 re/i+(o/ +e 4erti*izante/ otro/. E/ta/ 4(ente/ +e conta,inaci)n /e **a,an 4(ente/ antr)'ica/.
# Ee,$o* o!%'% )#/o* e) el "e/%o #"6%e)$e A*g(na/ +e *a/ accione/ 2(e +an srcen a *a conta,inaci)n 'or 'art5c(*a/ /on *a +e/tr(cci)n +e *a 0egetaci)n1 2(e a /( 0ez ca(/a *a ero/i)n +e* /(e*o8 *o/ incen+io/1 'rinci'a*,ente en *a/ 'oca/ +e /e2(5a8 a*g(no/ 'roce/o/ in+(/tria*e/ 2(e generan gran canti+a+ +e 'o*0o/1 acti0i+a+e/ h(,ana/ 2(e re2(ieren *a 2(e,a +e co,(/ti*e/ co,o car)n1 *e9a +eri0a+o/ +e* 'etr)*eo. $ Ee,$o* o!% '%)#/o* # l# *#l+/ &a/ 'art5c(*a/ ,enore/ +e PM"! /on reteni+a/ en *o/ ron2(io/ a*0eo*o/8 *a/ 'art5c(*a/ ,aore/ '(e+en /er e*i,ina+a/ 'or *o/ /i/te,a/ nat(ra*e/ e/o no e/ *a raz)n 'ara no con/i+erar*a/ co,o conta,inante/1 a 2(e 'or /(/ caracteri/ca/ /on e* in+ica+or ,3/ e0i+ente +e (n a,iente conta,ina+o. &a conta,inaci)n 'or 'art5c(*a/ '(e+e ca(/ar1 a corto *argo '*azo1 +i/,in(ci)n +e *a 4(nci)n '(*,onar1 *o c(a* contri(e a *a 're/encia +e en4er,e+a+e/ cr)nica/ re/'iratoria/
*a ,(erte 're,at(ra1 *o/ rie/go/ a/ocia+o/ con 'art5c(*a/ en e* 3rea '(*,onar /on ,(cho ,aore/ 2(e e* rie/go 'or *a/ 'art5c(*a/ 2(e /e 2(e+an en *a garganta.
+ No!"#$%&%/#/ $OM-!D-SEMAR$AT-"D1 2(e e/ta*ece *o/ ni0e*e/ ,36i,o/ 'er,i/i*e/ +e e,i/i)n a *a at,o/4era +e 'art5c(*a/ /)*i+a/1 a/5 co,o *o/ re2(i/ito/ +e contro* +e e,i/ione/ 4(giti0a/1 'ro0eniente/ +e *a/ 4(ente/ 4i7a/ . $OM-!@-SSA"-"D1 criterio/ 'ara e0a*(ar 'artic(*a+o. e* 0a*or *5,ite 'er,i/i*e 'ara *a concentraci)n +e ,ateria* Xa*or *5,ite 'er,i/i*e 'ara *a concentraci)n +e 'art5c(*a/ /(/'en+i+a/ tota*e/ PST1 'art5c(*a/ ,enore/ +e "! ,icr),etro/ PM"! 'art5c(*a/ ,enore/ +e .@ ,icr),etro/ PM .@ +e *a ca*i+a+ +e* aire a,iente. Criterio/ 'ara e0a*(ar *a ca*i+a+ +e* aire. $OM-!D@-SEMAR$AT-"D1 2(e e/ta*ece *o/ ,to+o/ +e ,e+ici)n 'ara +eter,inar *a concentraci)n +e 'art5c(*a/ /(/'en+i+a/ tota*e/ en e* aire a,iente e* 'roce+i,iento 'ara *a ca*iraci)n +e *o/ e2(i'o/ +e ,e+ici)n. $OM-!-SEMAR$AT-"@1 2(e e/ta*ece *o/ *5,ite/ ,36i,o/ 'er,i/i*e/ +e e,i/i)n a *a at,)/4era +e ,ateria* 'artic(*a+o )6i+o/ +e nitr)geno en *o/ 'roce/o/ +e 4aricaci)n +e 0i+rio en e* 'a5/. $OM-"!@-SEMAR$AT-"#1 2(e e/ta*ece *o/ ni0e*e/ ,36i,o/ 'er,i/i*e/ +e e,i/ione/ a *a at,)/4era +e 'art5c(*a/ /)*i+a/ tota*e/ co,'(e/to/ +e az(4re re+(ci+o tota* 'ro0eniente/ +e *o/ 'roce/o/ +e rec('eraci)n +e 2(5,ico/ +e *a/ '*anta/ +e 4 aricaci)n +e ce*(*o/a.
& L"%$e* M%"o* Pe!"%*%6le Xa*ore/ *5,ite 'ara *a/ 'art5c(*a/ en /(/'en/i)n ;'or e* ,to+o +e ,e+ici)n +e* h(,o nor,a*iza+o< e6're/a+o/ en (gG,Y$
PERIODO CONSIDERADO
4ALOR LIMITE PARA PARTICULAS EN SUSPENSION
A$UA&
J! ;,e+iana +e *o/ 0a*ore/ ,e+io/ +iario/ regi/tra+o/ +(rante e* a9o<
"OCTU^RE
"D!
D" MARHO
;,e+iana +e *o/ 0a*ore/ ,e+io/ regi/tra+o/ +(rante e* 'erio+o in+ica+o<
A$UA&
@!
;Co,'(e/to 'or E/te 0a*or no /e /ore'a+a ,a/ +e D +ia/ (ni+a+e/ +e 'erio+o/ con/ec(ti0o/ +e hora/< Percenti* +e to+o/ *o/ 0a*ore/ ,e+io/ +iario/ regi/tra+o/J+(rante e* a9o. T#6l# L%"%$e* M#%"o* Pe!"%*%6le* @#!# @#!$%,+l#* e) *+*@e)*%o).
F+e)$e5 K$$@5le'%*$e,.,o%$%#6.e*"e/%o#"6%e)$!e'l#"e)$o*,o)$#$"o*.K$" =...
W,%/o *+l0!%,o H 2SO; E* 3ci+o /(*4=rico in+(/tria* tiene (na '(reza +e* J e/ (n *52(i+o tran/'arente ,( +en/o 0i/co/o1 'or *o 2(e /e *e conoce co,o aceite 0itrio*o. Tiene (na enor,e a4ini+a+ 'or e* ag(a1 en *a 2(e /e +i/(e*0e 0io*enta,ente generan+o (na gran canti+a+ +e ca*or. Por *o tanto e/ (n 'o+ero/o +e/hi+ratante1 'ro'ie+a+ 2(e /e +e7a notar c(an+o entra en contacto con co,'(e/to/ org3nico/ o te7i+o/ 0i0o/1 a *o/ c(a*e/ *e/ e6trae to+a e* ag(a caroniz3n+o*o/. En *a /ig(iente ta*a 3ci+o /(*4=rico.
/e ,(e/tran *a/ 'ro'ie+a+e/ 45/ica/ 2(5,ica/ +e*
P!o@%e/#/e**%,#*
P!o@%e/#/e*
Pe*o "ole,+l#! 9 '!"ol
Al$#"e)$e ,o!!o*%&o
P!e*%-) /e @o! # 2<8C <.<< 6#!
Sol+6le #l #'+# @e!o !e#,,%o)# @!o/+,%e)/o ,#lo!
P+)$o / e +*%-)
?;< 8C
,%/o +e!$e
P+)$o /e e6+ll%,%-) 33 9 8C
C#@#,%/#/ ,# lo!%,# 3 ZJ"ol
De)*%/#/ 2<8C .9; '," 6# !
4%*,o*%/#/ 28C <.<
F+e)$e5T# K 6l# $ $ @: 5 P!o@%e/#/e* @ / .!%) , o )*%,#* /e l& #7'+"%,#* o ., o" %/el , K #,%/o $ , *+l0!%,o ) %, # # ,%/ o ? * + l + ! %, o ; .K $ " l # P!%),%@#le* +*o* E* 3ci+o /(*4=rico act=a ta,in co,o o6i+ante +e co,'(e/to/ org3nico/ e inorg3nico/ '(e+e hacer*o +i*(i+o o concentra+o. A+e,3/ +e 2(e 'o/ee (n /in 4in +e a'*icacione/ entre *a/ 2(e /e +e/tacan *a/ /ig(iente/: o
Reacti0o ,e+io +i/o*0ente 'ara 'roce/o/ +e /5nte/i/ org3nica.
o
o o
o o o
o o
%i/o*0ente +e ,(e/tra/ ta*e/ co,o ,eta*e/1 t)6i+o/ ,et3*ico/ co,'(e/to/ org3nico/. Faricaci)n +e 4erti*izante/1 'int(ra/1 'ig,ento/ e6'*o/i0o/. Se e,'*ea en *a in+(/tria te6ti* 'ara e* 'roce/o +e *an2(eo e*i,inaci)n +e i,'(reza/ ,et3*ica/ en te*a/. Re4ina,iento +e* cr(+o +e 'etr)*eo. $e(tra*izaci)n +e Trata,iento/ a*ca*ino/. E*ectro*ito ;/(/tancia 2(e /e (/a co,o 4(ente +e ione/< en 'i*a/ ater5a/ ;a(to,)0i*e/< Agente +e/ecante +e /(/tancia/ ga/eo/a/1 en *aoratorio/ +e /5nte/i/. Agente +e/ata/ca+or +e t(er5a/ +e '*3/tico +e (/o +o,/tico e in+(/tria*.
V Ee,$o* o!%'%)#/o* e) el "e/%o #"6%e)$e E* 'rinci'a* i,'acto a,ienta* +e* 3ci+o /(*4=rico e/ /ore e* ' +e* ag(a. E* rango +e ' ac(o/o 2(e no e/ +e to+o *eta* 'ara *o/ 'ece/ e/ +e @ a .Por +ea7o +e (n ' +e @.! /e 'ro+(ce (na r3'i+a +i/,in(ci)n +e *a/ e/'ecie/ +e 'ece/ +e iota 2(e *o/ /(/tenta. E* i,'acto a,ienta* /ec(n+ario +e* 3ci+o /(*4=rico e/t3 en 2(e /( 're/encia incre,enta *a to6ici+a+ +e otro/ conta,inante/1 ta*e/ co,o *o/ /(*4(ro/ *o/ ,eta*e/ 1a tra0/ +e /( +i/o*(ci)n. E* /(*4=rico e/ e* 3ci+o ,inera* ,3/ (/a+o en *a in+(/tria1 +e e/te hecho1 e* ni0e* +e 'ro+(cci)n +e aci+o /(*4=rico +e (n 'a5/ e/ in+icati0o +e /( +e/arro**o in+(/tria*. Ee,$o* e) l# *#l+/ E* aci+o /(*4=rico e/ ,( corro/i0o e irritante a4ecta +irecta,ente e* 3rea +e *a 'ie*1 *o/ o7o/1 *a/ 05a/ re/'iratoria/ a+e,3/ +e* t(o +ige/ti0o con *o 2(e entra en contacto /i oc(rre (na e6'o/ici)n a concentracione/ e*e0a+a/. Re/'irar 0a'ore/ 3ci+o /(*4=rico '(e+e 'ro+(cir ero/i)n en *o/ +iente/ e irritaci)n en *a/ 05a/ re/'iratoria/. A* contacto con *a 'ie* *a ,(co/a/ +e *o/ o7o/ 'ro+(ce gra0e/ 2(e,a+(ra/ o '(e+e 'ro+(cir ceg(era. Re/'irar 3ci+o /(*4=rico en *o/ ni0e*e/ 2(e /e enc(entran en e* aire en (n +5a con a*ta conta,inaci)n '(e+e +i4ic(*tar *a re/'iraci)n. E/te 3ci+o '(e+e *ierar +i)6i+o +e az(4re ga/eo/o1 c(o ni0e* +e to6ici+a+ e/ ,( a*to e* contacto reitera+o con /o*(cione/ +i*(i+a/ '(e+e 'ro+(cir +er,atiti/1 en tanto *a inha*aci)n 'ro*onga+a o 4rec(ente +e* 0a'or +e 3ci+o /(*4=rico '(e+e ca(/ar in4*a,aci)n +e* a'arato re/'iratorio1 *o c(a* '(e+e oca/ionar ron2(iti/ cr)nica.
7 No!"#$%&%/#/ $ORMA %III-.@ ;$o. !@..@<1 a*,acena,iento +e 3ci+o /(*4=rico.
Mane7o1
tran/'orte
$OM-!#-SEMAR$AT-"D 1 2(e e/ta*ece *o/ ni0e*e/ ,36i,o/ 'er,i/i*e/ +e e,i/i)n a *a at,o/4era +e i)6i+o +e az(4re1 ne*ina/ +e tri)6i+o +e az(4re 3ci+o /(*4=rico1 'ro0eniente/ +e 'roce/o/ +e 'ro+(cci)n +e 3ci+o +o+eci*encen/(*4onico en 4(ente/ 4i7a/. $OM-!D-SEMAR$AT-"#1 /e conta,inaci)n a,ienta*.
=..:.
a'*ica act(a*,ente
'ara *a
W, o S+lK /!%,o H 2S E* %/3ci+o /(*4h5+rico1 e/ (n ga/ in4*a,a*e1 inco*oro con o*or caracter5/tico a h(e0o 'o+ri+o8 /e *e conoce co,o 3ci+o hi+ro/(*4(rico o ga/ +e a*cantari**a1 *a gente *o '(e+e +etectar /( o*or a ni0e*e/ ,( a7o/. E* 3ci+o /(*4h5+rico oc(rre nat(ra*,ente en e* 'etr)*eo cr(+o1 ga/ nat(ra*1 ga/e/ 0o*c3nico/ ,anantia*e/ +e ag(a/ ter,a*e/. Ta,in oc(rre co,o *a +egra+aci)n acteriana +e ,ateria org3nica. E/ a+e,3/1 'ro+(cto +e *o/ +e/'er+icio/ +e ani,a*e/ h(,ano/. En *a /ig(iente ta*a /e ,(e/tran *a/ 'ro'ie+a+e/ 45/ica/ 2(5,ica/ +e* 3ci+o /(*4h5+rico.
P!o@%e/#/e* *%,#* Pe*o "ole,+l#!
3;.<9
P!e*%-) /e @o! # ?; 8C <
P!o@%e/#/e* +"%,#* A,%/e @# :.9 Sol+6le #l #'+# 7 e)
P+)$o /e +*%-) ?93.9 8C
A!/e o ,o) l#"# # +l 7 @!o/+,e #)K/!%/o *+l+!o*o
P+)$o /e e6+ll%,%-)?:<.28C
L# ,o"6+*$%-) e*@o)$#)e# *e
G!#&e/#/ e *@e,%%,# .9
!o/+,e # 2:<8C Co!!o*%&o
T#6l# = P!o@%e/#/e* F*%,#* 7 +"%,#* /el #,%/o *+lK/!%,o F+e)$e5 K$$ @5%%+%" %,#.6lo '*@o$ .,o" 2<< <2 %,K# $e ,)%,# #,%/o *+lK%/!%,o.K$" l E/te 3ci+o /e 'ro+(ce 'or *a acti0i+a+ in+(/tria* co,o e* 'roce/a,iento +e a*i,ento/ 14arica/ +e 'a'e*1 c(rti+(r5a/ re4iner5a/ +e 'etr)*eo. E* 3ci+o S(*4h5+rico e/ (n 'ro+(cto in+(/tria* 4(n+a,e nta*. S(/ a'*icacione/ /on n(,ero/5/i,a/ /( con/(,o e/ e6traor+inario1 'or /( 4aci*i+a+ +e reacci)n con otra/ ,ateria/1 e*i,inan+o ,eta*e/1 o65geno1 ag(a otra/ /(/tancia/ no +e/ea+a/.
# P!%),%@#le* +*o* &o/ (/o/ +e* 3ci+o /(*4h5+rico /on tan 0aria+o/ 2(e e* 0o*(,en +e /( 'ro+(cci)n 'ro'orciona (n 5n+ice a'ro6i,a+o +e *a acti0i+a+ genera* in+(/tria*. E/te 3ci+o e/ (n 'ro+(cto 2(e +irecta o
in+irecta,ente e/t3 're/ente en to+a in+(/tria1 /( con/(,o e/ e* ter,),etro +e *a in+(/tria +e (n 'a5/. Se (ti*iza 'rinci'a*,ente en: Pro+(cci)n +e /('er4o/4ato +e ca*cio ;4erti*izante/<. Potai*izaci)n +e ag(a: 'ara 'ro+(cir /(*4ato +e a*(,inio a 'artir +e a(6ita. o %etergente/: en *a /(*4ataci)n +e 0o+e0i*-enceno1 2(e e/ *a ,ateria 'ri,a 3/ica 'ara *a ,aor5a +e *o/ +etergente/ (ti*iza+o/ en e* hogar *a in+(/tria. Ta,in 'ara e/to /e (ti*iza )*e(, . o F3rica/ +e Pa'e*: En e* 'roce/o +e 'ro+(cci)n +e *a '(*'a +e 'a'e*1 e in+irecta,ente en e* (/o +e - /(*4ato +e a*(,inio. E/te ta,in /e (ti*iza en *a +e'(raci)n +e ag(a/ re/i+(a*e/ en *a 'otai*izaci)n. o Agro-4oto Sanitario: en *a 'ro+(cci)n +e /(*4ato +e core. o Re4inaci)n +e 'etr)*eo: 'ara *a/ ca*+era/ 'roce/o/ 2(5,ico/. o ?eneraci)n tr,ica +e energ5a: 'ara e* trata,iento +e *a/ ca*+era/. o Meta*(rgia: 'ara e* +eca'a+o +e ,eta*e/. o Pro+(cci)n +e 3ci+o 'ara ater5a/ e*ctrica/. o Pro+(cci)n +e /(*4ato +e a*(,inio: /e *o (ti*iza en reacci)n con hi+r)6i+o +e a*(,inio. E* /(*4ato +e a*(,inio 'ro+(ci+o /e (ti*iza 'rinci'a*,ente en 'otai*izaci)n +e ag(a/1 c(rtie,re/1 'ro+(cci)n +e 'a'e* /a*e/ +e a*(,inio. o Pro+(cci)n +e /(*4ato +e cro,o: /e *o (ti*iza en reacci)n con icro,ato +e 'ota/io (n agente re+(ctor. E* /(*4ato +e cro,o /e (ti*iza 'rinci'a*,ente 'ara e* c(rti+o +e c(ero/ ;c(rti+o a* cro,o<. o Faricaci)n +e 'ro+(cto/ org3nico/1 'int(ra/1 'ig,ento/ ra)n. E6'*o/i0o/: 'or /( gran ca'aci+a+ +e reacci)n. o o
Ee,$o* o,#*%o)#/o* #l "e/%o #"6%e)$e E* 3ci+o /(*4h5+ric o e/ +a9ino 'ara *a 0i+a ac(3tica en concentracione/ ,( a7a/. E/te aci+o +ee /er (/a+o1 /i e/ 'o/i*e en circ(ito/ cerra+o/ +e ca9er5a/1 +e ,o+o +e re+(cir a* ,5ni,o *a 'o/ii*i+a+ +e contacto 'or +erra,e acci+enta*. $o /e +ee 'er,itir 2(e e* 3ci+o entre en a*cantari**a/ o 4(ente/ +e ag(a. E* 3ci+o /(*4h5+rico no e/ in4*a,a*e 'ero en /( concentraci)n ,3/ a*ta '(e+e ca(/ar co,(/ti)n a* contacto con *52(i+o/ /)*i+o/. En contacto con ,eta*e/ genera hi+r)geno1 ga/ a*ta,ente in4*a,a*e.
## Ee,$o* e) l# *#l+/ &a e6'o/ici)n a ni0e*e/ a7o/ +e aci+o /(*4h5+rico '(e+e 'ro+(cir irritaci)n +e *o/ o7o/1 *a nariz o *a garganta8 Ta,in '(e+e 'ro0ocar +i4ic(*ta+e/ re/'iratoria/ en 'er/ona/ a/,3tica/. &a/ re0e/ e6'o/icione/ a concentracione/ a*ta/ +e 3ci+o
/(*4h5+rico '(e+e ca(/ar 'er+i+a +e* conoci,iento 'o/i*e,ente *a ,(erte. En *a ,aor5a +e *o/ ca/o/1 *a/ 'er/ona/ 2(e 'ier+en e* conoci,iento /(e*en rec('erar/e /in /(4rir otro/ e4ecto/8 Sin e,argo /(e*en /(rgir en otro/ ca/o/ otro ti'o +e 'a+eci,iento/ co,o +o*or +e caeza1 'oca ca'aci+a+ 'ara concentrar/e1 ,a*a ,e,oria ,a*a 4(nci)n ,otora e/to/ '(e+en /er 'er,anente/ o a *argo '*azo. Si e/ ingeri+o '(e+e haer 'er4oraci)n g3/trica 'eritoniti/. &a/ 2(e '(e+en /er /eg(i+a/ 'or co*a'/o circ(*atorio. E/ co,=n 2(e *a ca(/a in,e+iata +e *a ,(erte /ea e* /hoc circ(*atorio. E* contacto con *a 'ie* '(e+e ca(/ar necro/i/ ;gangrena< gra0e +e *o/ te7i+o/1 tr32(eoron2(iti/1 e/to,atiti/1 con7(nti0iti/ ga/triti/.
#6No!"#$%&%/#/ $OM-"D-SEMAR$AT-!!D1 Conta,inaci)n at,o/4rica1 '*anta/ +e/(*4(ra+ora/ +e ga/ con+en/a+o/ a,argo/1 contro* +e e,i/ione/ +e co,'(e/to/ +e az(4re. #, L"%$e* "%"o* @e!"%*% 6le* &5,ite +e 0a*ore/ t)6ico/ ;T&X<: "! '', ;OSA< &5,ite +e e6'o/ici)n a corto '*azo ;STE&<: "@ '', ;OSA< _n+ice +e to*erancia (,ana ;I%&<: D!! '', ;+a9ino 'ara *a /a*(+< 9. COMPILACION DE NORMATI4IDAD DE OTROS PAISES ?(5a/ /ore e,i/ione/ en in/ta*acione/ +e co,(/ti)n: Conta,inante
Co,(/ti*e
Part5c(*a/
?a/ &52(i+o S)*i+o` ?a/ &52(i+o S)*i+o` ?a/
SO
$O6
&5,ite M36i,o ;"< ;,gG $,D < $A "@! "@! $A !!! !!! D!
&52(i+o #! S)*i+o` #@! T#6l# 9 T#6l# /e L%"%$e* M#%"o* F(ente: ?(5a/ ?enera*e/ /ore Me+io A,iente1 E,i/ione/ a* Aire Ca*i+a+ +e* Aire. IFC +e* ^anco M(n+ia* ;!!< ` Co,(/ti*e S)*i+o inc*(e car)n io,a/a ;"< Concentracione/ re4eri+a/ a D +e e6ce/o +e O 'ara ?a/ &52(i+o # O 'ara Car)n. Conta,inante
L"%$e /e e"%*%-) "' N" 3
?a/
P#!$,+l#* S-l%/#* SO2
D!!
&52(i+o ;< F(e* Pe/a+o ;PR-@!!< "D! @!!
Car)n F(e* ^IA ;PR- @ ) #<
?a/oi* ;%ie/e*<
!!!
!!
< :<<< l%')%$o 2;<< o$!o* ? <<
NO @! #@! #@! @! CO "!! @!! O@#,%/#/ ? ;I)/%,eB#,K#!#,K ? T#6l# L%"%$e* /e e"%*%o) @#!# %)*$#l#,%o)e* /e ,o"6+*$%o) E*@##
F(ente : %ecreto D"G"J +e E/'a9a ;Cata*(9a< ;"< Concentraci)n re4eri+a a D O 'ara ?a/ &52(i+o # O 'ara Car)n. ;< Entre 'arnte/i/ /e in+ica e* co,(/ti*e e2(i0a*ente en e* Per=. Conta,inante ?a/ &52(i+o S)*i+o P#!$,+l#* $A @! 2< "'"3 SO2 "'"3 JJ! JJ! 299< NO "'"3 ! ! 2<= O@#,%/#/ < 3 NA T#6l# 2< N%&ele* M%"o* @e!"%*%6le* /e e"%*%-) *e'0) )o!"# Me%,#)# NOM?<9? ECOL?; e) o)# C!$%,#
Part5c(*a SO2 / $A $A "@! !! ! "@! !! ! @! JJ !
$O 6 D! #!
CO
#@!
-
!
?a/ &52(i+o
"D!
D!! @! !
S)*i+o To+o/
"@! -
Co,(/ti* e/ G+#* /e IFC ?a/ /el B#),o &52(i+o M+)/%#l?G#* S)*i+o
NOM?<9? ECOL ; M%,o D 39? E*@##
To+o/
R.D. :;:? CEEEUROP A De,. 222 /e To+o/ 4e)e+el#
PAISGOR ?. ^anco M(n+ia*
AREA
-
M6ico
E,i/ione/+e Co,(/ti)n
@! #@!
"!! @!!
E/'a9a
E,i/ione/+e Co,(/ti)n
! ! !!
#@!
@!! ""@ !
E(ro'a
E,i/ione/ +e Co,(/ti)n
@!! !
@!
"D" "
-
E,i/ione/ +e Co,(/ti)n
Xenez(e*a
Conta,inaci )n At,o/4rica T#6l# 2 4#lo!e* /e LMP* e) O!'#)%#,%o)e* 7 P#*e* "'N"3
Se ,(e/tra en con7(nto *o/ 0a*ore/ +e &MP/ e/ta*eci+o/ 'or *o/ 'a5/e/
,enciona+o/ *5nea/ arria ta,in *o/ +e* IFC +e* ^anco M(n+ia*1 +on+e '(e+e o/er0ar/e *a/ ten+encia/ +e 0a*ore/ 'ara ca+a conta,inante.
9... LMP* E*$#6le,%/o* @#!# E"%*%o)e* /%&e!*#* e) el Pe!0 Con/tit(e (na (ena re4erencia 'ara e,i/ione/ +e ga/e/ +e co,(/ti)n en e* 'a5/ 'or *o 2(e /e inc*(en en *a co,'i*aci)n 2(e /e ,(e/tra en e* C(a+ro. $or,a RM D"@-#- Re4er. EM
Part5c(*a/ "!!
2 SO @!
$O6 @!! CO -
%.S. !!D- Acti0i+a+ @! !!! !!;"< en c(r/o PRO%UCE Proecto "@! "!! . ;"< $(e0o Pro'(e/ta ?a/ ! D!! D! "!! &MP/ &52(i+o "@! "@!! #!! D@! Ca*+era/S)*i+o "@! "!! @! @!! In+(/tria*e/ ;"< T#6l# 22 LMP e*$#6le,%/o* e) el Pe!+
Area MI$ERO META&UR?ICO EMISIO$ES%E CEME$TERAS ;PRO%UCE< CA&%ERAS I$%USTRIA&ES
;"< Pro'(e/ta +e &MP/ en 'roce/o +e a'roaci)n. E* %.S. !!D-!!-PRO%UCE1 e/ta*ece *o/ &MP/ 'ara *a/ e,i/ione/ +e horno/ +e *a in+(/tria ce,entera1 *a R.M. D"@-#-EM e/ta*ece &MP/ 'ara e,i/ione/ 'ro0eniente/ +e (ni+a+e/ ,inero ,eta*=rgica/.
9..2. 4#lo!e* /e LMP* @!o@+e*$o* @#!# L#/!%lle!#* e) Pe!0 En a/e a *o/ an3*i/i/ co,'arati0o/ e4ect(a+o/ re/'ecto +e *a/ e,i/ione/ 'ro,e+io +e *a+ri**era/ en e* 'a5/1 *o/ &MP/ 'ara e,i/ione/ nor,a+o/ en e* 'a5/ *o/ &MP +e otro/ 'a5/e/. P#!"e$!o
&5,ite/ +e E,i/i)n en ,gG$,D Ti'o +e Co,(/ti*e/ ?a/ &52(i+o S)*i+o Part5c(*a/ "@! "@! 6i+o/+eAz(4re D!! "D!! @!! O6i+o/+e$itrogeno $O6 D! #! #@! ,on)6i+o+eCarono "!! @!! "!!! O'aci+a+;in+ice+e^acharach< D T#6l# 23 LMP* @!o@+e*$o* @#!# l#/!%lle!#* e) el Pe!+. F(ente: E*aoraci)n +e &MP/ 'ara *a in+(/tria *a+ri**era: Man(e* Ca/a+o Pi9eiro. Enero !"!
. MATERIAS OBSER4ADAS EN EL PROCESO DE FABRICACIÓN DE LADRILLO. ... S-l%/o* E* ,ateria* /)*i+o 2(e /e encontr) a*re+e+or +e *o/ horno / +e cocci)n +e *a+ri**o 4(eron re/to/ +e **anta/1 tan2(e/ +on+e /e a*,acenaa aceite1 ote**a/ +e '*3/tico 0ac5a/1 trozo/ +e ,a+era1 ceniza1 a/err5n1 re/i+(o/ +e *a+ri**o1 0ari**a/1 re/to/ +e *3,ina/. En *a 4ig(ra /e o/er0an re/to/ +e 0ari**a/1 **anta/1 o*/a/ +e '*3/tico1 ote**a/ +e '*3/tico tira+a/ en e* /(e*o.
F%'+!# Re*$o* /e ll#)$#* e),o)$!#/o* e) l#/!%lle!#*
F%'+!# 2 Re*$o* /e ,%l%)/!o* ll#)$#* l#/!%llo +e6!#/o. En*a4ig(raD o/er0an ci*in+ro/ o6i+a+o/1 **anta/1 c(eta/ ,et3*ica/ 2(e re're/entan (na /e0era conta,inaci)n hacia e* /(e*o. ..2. L+%/o* Se encontraron re/i+(o/ +e aceite en ta, ore/1 c(eta/1 co*ectore/ 2(e a*g(no/ +e *o/ *a+ri**ero/ han a+a'ta+o1 a/5 co,o ta,in aceite +erra,a+o /ore *a tierra1 *o c(a* 'ro0oca (na /e0era conta,inaci)n.En*a4ig(ra/e o/er0a e* aceite 2(e /e 2(e+a en c(eta/ 2(e ,(cha/ 0ece/ no tiene (n *(gar +e a*,acena,iento.
F%'+!# 3 Re*%/+o* /e A,e%$e +e"#/o En *a /ig(iente 4ig(ra /e o/er0a e* *(gar +on+e /e a*,acena e* aceite1 2(e co,=n,ente *e **a,an co*ector1 ah5 0an a*,acenan+o e* aceite 'ara coccione/ 'o/teriore/.
F%'+!#;Cole,$o!e* /e #,e%$e +e"#/o ..3. G#*e* E* 'roce/o +e hornea+o +e *a+ri**o re2(iere +e entre""# hora/ 'ara *ograr (n coci,iento (ni4or,e *a te,'erat(ra a*canza *o/ @! DJ!C1 'or *o c(a* a tra0/ +e *a co,(/ti)n /e generan ga/e/ t)6ico/ +a9ino/ 'ara e* ,e+io a,iente *a /a*(+ ta*e/ co,o *o /on e* +i)6i+o +e az(4re1 +i)6i+ o +e nitr)geno1 3ci+o /(*4=rico 1 3ci+o /(*4h5+rico1 +i)6i+o +e carono. En *a /ig(iente 4ig(ra#/eo/er0a (n horno 'e2(e9o en o'eraci)n +on+e e* co,(/ti*e (ti*iza+o 'ara *a cocci)n e/ ,a+era. F%'+!# Ho!)o L#/!%lle!o +e"#)/o ,o) Le# En *a 4ig(ra /e o/er0a (n horno *a+ri**ero o'erante1 (ti*izan+o aceite 2(e,a+o co,o co,(/ti*e /e '(e+e o/er0ar *a '*(,a 2(e +e7a en e* aire e/ negra e/to a4ecta 'rinci'a*,ente a* ,e+ioa,iente.
F%'+!# :Ho!)o L#/!%lle!o +e"#/o ,o) #,e%$e +e"#/o To+o/ e/to/ re/i+(o/ ,ateria*e/ encontra+o/ re're/entan (n +a9o a* a,iente /e0ero a 2(e e* aceite 2(e +e/echan +e/'(/ +e* 'roce/o no tiene (n +e'o/ito 4ina* 1/ien+o ,(cha/ 0ece/ 0erti+o en corriente/ +e ag(a cercana/ o ta,in +irecta,ente a e* /(e*o1 *o 2(e 'ro0oca e/teri*i+a+ en *a tierra ,(cha/ 0ece/ 8 in4i*tracione/ a ,anto/ ac(54ero/1 *a/ ceniza/ /e e/'arcen /e 'o/an /ore *a/ ho7a/ +e *o/ 3ro*e/1 a+e,3/ +e *o/ 2(e ga/e/ 2(e /e e,anan +(rante *a 2(e,a +e *a+ri**o conta,inan 'rinci'a*,ente e* aire ca(/an (n +eterioro eco*)gico en con/ec(encia +e 2(e *a/ 'er/ona/ 2(e traa7an 0i0en cerca +e e/to/ horno/ o +e 'o*acione/ a*e+a9a/ ta,in e/t3n a/'iran+o to+o/ e/to/ ga/e/ 2(e /(rgen +e* 'roce/o a *argo '*azo '(e+en 're/entar c(a+ro/ /e0ero/ 2(e atenten a /( iene/tar 45/ico a /( /a*(+. &a/ e+a+e/ ,3/ co,(ne/ 2(e '(e+e /(rgir e/tar e6'(e/to a e/te ti'o en4er, +e conta,inante/ /on: irritaci)n en n*o/ o7o/1'or,igra9a1 in/(4iciencia car+iaca1 en4i/e,a '(*,onar1 +er,atiti/ a*rgica1 ron2(iti/1 a/,a1 en4er,e+a+e/ ronco-a/'iratoria/1 c3ncer1 etc. "!. O^WETIXOS
.
OBJETI4OS GE NERALES
E/t(+iar *a 'ro*e,3tica a,ienta* 'ro+(ci+a 'or *a+ri**era/ arte/ana*e/ en *a ci(+a+ +e Are2(i'a +i/trito/ a*e+a9o/.
2. OBJETI4OS ESPECIFICOS o o o
o
E0a*(ar *a acti0i+a+ *a+ri**era en *a ci(+a+ +e Are2(i'a +i/trito/ a*e+a9o/ Rea*izar e* +iagn)/tico a,ienta* +e* 'roce/o +e 4aricaci)n arte/ana* +e *a+ri**o/. I+enti4icar ca+a (no +e *o/ conta,inante/ 2(e /e generan a tra0/ +e* 'roce/o +e 'ro+(cci)n +e* *a+ri**o. Pro'oner a*ternati0a/ +e /o*(ci)n 'ara ,ini,izar *a/ a4ectacione/ a,ienta*e/ ca(/a+a/ 'or *a in+(/tria *a+ri**era arte/ana* en *a ci(+a+ +e Are2(i'a +i/trito/ a*e+a9o/.
"D. METO%O&O?_A &a/ acti0i+a+e/ rea*iza+a/ 4(eron: o
o o o
o
Reco'i*aci)n an3*i/i/ +e in4or,aci)n i*iogr34ica /ore *o/ 'roce/o/ +e 4aricaci)n +e *a+ri**o/ a ni0e* naciona* e internaciona*. %e*i,itaci)n +e* 3rea +e in4*(encia +e* e/t(+io. U/o +e herra,ienta/ +e ge/ti)n a,ienta* 'ara rea*izar (n +iagn)/tico a,ienta* E0a*(aci)n +e* 'roce/o +e 'ro+(cci)n ,e+iante ECA o &MP naciona*e/ o internaciona*e/. Pro'oner a*ternati0a/ +e /o*(ci)n a *o/ 'ro*e,a/ a,ienta*e/ +etecta+o/.
FASES
OBJETI4O
ACTI4IDADES
Fa/e I Ana*5tico E6'*icati0 a
Rea*izar (n +iagn)/tico Reco*ecci)n a,ienta* +e *a/ in4or,aci)n 'ri,aria *a+ri**era/ +e *a /ec(n+aria. ci(+a+ +e Are2(i'a +i/trito/ a*e+a9o/.
TCNICASE INSTRUMENTOS Re0i/i)n i*iogr34ica ;&iro/1 internet1 '(*icaci)n /eria+a1 C%-ROM1 congre/o/1 con4erencia/1 nor,a/ 7(r5+ica/ traa7o/ +e gra+o. Entre0i/ta/ e/tr(ct(ra+a/ no +irecti0a/ ;e/ a2(e**a en *a 2(e e* entre0i/ta+or a(n2(e tenga (n g(i)n +e te,a/ a/'ecto/ /ore *o/ 2(e reco'i*ar in4or,aci)n1 no ,arca c),o 0a a +i/c(rrir /( +e/arro**o<.@ Ta**er co,(nitario ": +iagno/tico r(ra* 'artici'ati0o e*aoraci)n +e ,a'a 'ar*ante. e* 'ro')/ito +e* %RP e/ *a otenci)n +irecta +e in4or,aci)n 'ri,aria o +e >ca,'o> en *a co,(ni+a+. E/ta /e con/ig(e a tra0/ +e gr('o/ re're/entati0o/ +e /(/ ,ie,ro/1 ha/ta **egar a (n a(to+iagn)/tico acerca +e* e/ta+o +e /(/ rec(r/o/ nat(ra*e/1 /( /it(aci)n econ),ica /ocia* otro/ a/'ecto/ i,'ortante/ 'ara *a co,(ni+a+.#
M(e/treo ca*i+a+ +e* aire ;PM"!: 'ara *a +eter,inaci)n +e ,ateria* 'artic(*a+o en e* aire a,iente<. ;Sono,etria: 'ara +eter,inar *o/ ni0e*e/ +e r(i+o en +ecie*e/<. M(e/treo +e ca*i+a+ +e ag(a: an3*i/i/ 'ar3,etro/ 4i/ico2(5,ico/ ,icroio*)gico/ +e* ag(a.
*aoraci)n E +iagn)/tico a,ienta*.
I+enti4icaci)n +e *o/ con4*icto/ /ocio a,ienta*e/ en *a ci(+a+ +e Are2(i'a en *o/ +i/trito/ a*e+a9o/.
Matriz %OFA 2(e /e a/a en e/ta*ecer *a/ c(atro 0aria*e/ a ana*izar: %ei*i+a+e/ Forta*eza/ +e* an3*i/i/ interno1 O'ort(ni+a+e/ A,enaza/ +e* an3*i/i/ e6terno.
Ta**er co,(nitario : e*aoraci)n 3ro* +e 'ro*e,a/ E/te e/ (na herra,ienta en *a '*ani4icaci)n.4(n+a,enta* E* an3*i/i/ +e* 3ro* +e 'ro*e,a/1 **a,a+o ta,in an3*i/i/ /it(aciona*1 a(+a a encontrar /o*(cione/ a tra0/ +e* ,a'eo +e* 'ro*e,a. I+enti4ica en *a 'arte in4erior +e* 3ro*1 *a/ ca(/a/ o +eter,inante/ e* *a 'arte /('erior *a/ con/ec(encia/ o e4ecto/. %eter,inar *o/ actore/ c*a0e/ 4rente a *o/ con4*icto/ /ocioa,ienta*e/ 're/ente/ en *a zona +e e/t(+io.
Reco*ecci)n Re0i/i)n i*iogr34ica in4or,aci)n 'ri,aria ;Internet1 '(*icaci)n /eria+a
/ec(n+aria.
nor,a/ 7(r5+ica/<. Entre0i/ta/ e/tr(ct(ra+a/ no +irecti0a/.
E/ta*ecer e* ro* +e *o/ +i4erente/ actore/ ;co,(ni+a+1 in/tit(cione/
Matriz +e intere/e/ +e *o/ actore/ en *a c(a* /e +a a conocer *a 'o/ici)n e inter/ +e ca+a actor1 e6're/a+a en a'oo1 rechazo1 in+i4erencia e
aca+e,ia<1 4rente a *o/ con4*icto/ /ocio-a,ienta*e/ +e *a zona +e e/t(+io.
Fa/e II
For,(*ar con *o/
E/tratgica actore/ c*a0e/ *a/ +irectrice/ +e ge/ti)n a,ienta* *oca*
in+i4erencia e/tratgica.
E/ta*ecer *a/
Re*acione/ e/tratgica/ en *a
'o/i*e/ a*ternati0a/ +e /o*(ci)n a *o/ con4*icto/ /ocioa,ienta*e/ +e *a zona +e e/t(+io.
,atriz %OFA: FO1 %O1 FA %A.
For,(*ar *a/ +irectrice/ +e ge/ti)n a,ienta* *oca* 'ara *a/ 'o/i*e/ a*ter nati0a/ +e /o*(ci)n a *o/ con4*icto/ /ocio a,ienta*e/ +e* /ector.
Ta**er D co,(nitario b in/tit(ciona* con e* 4in +e *ograr (n acerca,iento e iniciar (n traa7o con7(nto con *a/ +i4erente/ in/tit(cione/ con *a co,(ni+a+.
%irectrice/ +e ge/ti)n a,ienta* *oca* co,o g(5a/ 'ara e/tr(ct(rar *a/ eta'a/ +e *a/ a*ternati0a/ +e /o*(ci)n.
T#6l# 2; Me$o/olo'# /e l# %)&e*$%'#,%-)
". %IA?$OSTICO AM^IE$TA& Para e* +iagno/tico a,ienta/ e/ nece/aria *a e*aoraci)n +e *a ta*a +e ECA/ &MP/1 *a 2(e a contin(aci)n +eta**a,o/.
I"@#,$o S+6@!o,e* A*@e,$o A"6%e)$ P P!o,e*o o A"6%e)$#l #l FA^RIC E]TRACC ACIO$ %E &A%RI& &OS
I$
S M.I
@
%e/roce Conta,in +e +e')/ito a aire +e arci**a /(e*o e6tracci)n. ;PM<.
Con/(,o Conta,in +e a e* aire: co,(/ti* PM e ;ho**5n< ;e6tracci)n ga/e/. Gcarg(5o con ,32(ina<.
D
!
$or,ati0a ECA/ %ecreto
$or,ati0a &MP/
S('re,o $B %ecreto !!D-!!J S('re,o $B MI$AM !-J-PCM ;E/t3n+are/ +e ;&5,ite ca*i+a+ ,36i,o a,ienta* 'ara 'er,i/i*e 'ara e* Aire< e* Aire< %ecreto &e $B D.@"#. E/ta*ece %ecreto $or,a/ Sore E7ec(ti0o $ %i0i/i)n +e D.@"# Pre+io/ ;&5,ite R=/tico/ ,36i,o ;Protecci)n /(e*o agr5co*a< 'er,i/i*e 'ara C)+igo +e* e* /(e*o< Me+io A,iente.
%ecreto %ecreto S('re,o $B S('re,o $B !!D-!!J !-J-PCM " MI$AM ;&5,ite ;E/t3n+are/ +e ,36i,o ca*i+a+ 'er,i/i*e 'ara a,ienta* 'ara e* Aire< e* Aire< %ecreto S('re,o $B !"-!"!MI$AM ;"DGOctG"!< “A'r(ean *o/ &5,ite/ M36i,o/ Per,i/i*e/ 'ara *a/ E,i/ione/ ?a/eo/a/ +e Part5c(*a/ +e *a/
Acti0i+a+e/ +e* S( Sector i+rocar(ro/ Fe +e Errata/ %ecreto
Con/(,o +e ,ateria 'ri,a.
Rece'ci)n +e* ,ateria*.
^E$EFICI O
A*teraci) n Mor4o*)gi ca G to'ogr34ic a. Sore e6'*otaci )n.
D
"
@
! %ecreto S('re,o $B !!D-!!J MI$AM ;'ara aire<
Conta,in a aire /(e*o ;PM<.
Con/(,o Conta,in @ +e energ5a a aire1 e*ctrica en ag(a trit(raci)n /(e*o/ o ,o*ien+a. ;centra*e/ +e energ5a<.
D
"@
%ecreto S('re,o $B !-J-PCM ;&5,ite ,36i,o 'er,i/i*e<
%ecreto %ecreto S('re,o $B S('re,o $B !!D-!!J !-J-PCM MI$AM ;&5,ite ;E/t3n+are/ +e ,36i,o ca*i+a+ 'er,i/i*e 'ara a,ienta* 'ara e* Aire< e* Aire<. %ecreto S('re,o $B !!-!!J MI$AM
%ecreto E7ec(ti0o $ D.@"#
;E/t3n+are/ ;&5,ite ca*i+a+ +e ,36i,o a,ienta* 'ara 'er,i/i*e 'ara e* Ag(a<. e* /(e*o< htt':GGddd.tecn %ecreto &e o*ogia/*i,'ia/. $B D.@"#. c*Gec(a+orGec(a E/ta*ece +or*ee/a,.h $or,a/ Sore t,* %i0i/i)n +e Pre+io/
R=/tico/ ;Protecci)n /(e*o agr5co*a< C)+igo +e* Conta,in a e* /(e*o.
D
"
;&5,ite ,36i,o 'er,i/i*e 'ara e* /(e*o< htt':GGddd.tecn %ecreto &e o*ogia/*i,'ia/. $B D.@"#. c*Gec(a+orGec(a E/ta*ece $or,a/ Sore +or*ee/a,.h t,* %i0i/i)n +e Pre+io/ %ecreto R=/tico/ S('re,o $B ;Protecci)n !!D-!"! /(e*o agr5co*a< ;"GMarG"!< C)+igo +e* “A'r(ean Me+io &MP 'ara *o/ A,iente. e4*(ente/ +e P*anta/ +e Trata,iento +e Ag(a/ Re/i+(a*e/ %o,/tica/ o M(nici'a*e/”.
Con/(,o +e rec(r/o/ nat(ra*e/1 ag(a in/a*(re1 Agota,ie arena en nto ,o*+eo. ac(54ero.
U/o +e ,ateria* 'ara 2(e,a+o en e* horno TRA$SFO carga+o. RMACI$
Conta,in @ aci)n +e* aire ;PM1 ga/e/ co,'(e/t o/ org3nico/ 0o*3ti*e/<
Con/(,o +e co,(/ti* e/ 'ara e* ca*+eo cocci)n o
Conta,in aci)n +e* aire ;PM1 ga/e/ co,'(e/t o/
%ecreto E7ec(ti0o $ D.@"#
D@
J
%ecreto S('re,o $B !!D-!!J MI$AM ;;"GAgo*G!J< “A'r(ean
%ecreto S('re,o $B !-J-PCM ;&5,ite ,36i,o
E/t3n+are/+e 'er,i/i*e $aciona*e/ e* Aire<'ara Ca*i+a+ A,ienta* 'ara Aire”<. %ecreto %ecreto S('re,o $B S('re,o $B !!D-!!J !-J-PCM MI$AM ;&5,ite ;"GAgo*G!J< ,36i,o “A'r(ean 'er,i/i*e 'ara
2(e,a en e* horno.
org3nico/ 0o*3ti*e/<
Re/i+(o/ /)*i+o/ inerte/ ;roto/
,a* Conta,in coci+o/< aci)n +e en e* /(e*o/. en4ria,ient o1 +e/carga c*a/i4icaci) n.
D
E/t3n+are/ $aciona*e/ +e Ca*i+a+ %ecreto &e $B D.@"#. " E/ta*ece $or,a/ Sore %i0i/i)n +e Pre+io/ R=/tico/ ;Protecci)n /(e*o agr5co*a< C)+igo +e* Me+io A,iente.
T#6l# 2 T#6l# /e ECA* 7 LMP* F+e)$e5 El#6o!#,%-) @!o@%#
Severidad
P!o6#6%l%/#/ M+7!e,+e)$e F!e,+e);$e Pe!%-/%3,o E&e)$+2#l
Muybajo
1
Baj a
Medi a
Alt a
3
5
7
2 ; 2 2< 3 2 : < T#6l# 2: T#6l# /e *%')%%,#),%#
3 29 2 ;
e* Aire< %ecreto E7ec(ti0o $ D.@"# ;&5,ite ,36i,o 'er,i/i*e 'ara e* /(e*o< htt':GGddd.tecn o*ogia/*i,'ia/. c*Gec(a+orGec(a +or*ee/a,.h t,*
"@. I%E$TIFICACI$ XA&ORACI$ %E IMPACTOS
:. DESCRIPCION DE LA ACTI4IDAD LADRILLERA A contin(aci)n ,o/tra,o/ e* +iagra,a +e 4*(7o +e 'roce/o/ +e e*aoraci)n e *a+ri**o.
F%'+!# = D%#'!#"# /e l+o /e @!o,e*o F+e)$e5 El#6o!#,%o) @!o@%#
=. TABLA DE CADENA DE EFECTOS. &a /ig(iente ta*a ,(e/tra *o/ e4ecto/ o ca+ena +e e4ecto/ 2(e rea*iza ca+a Eta'a +e* 'roce/o +e e*aoraci)n +e *a+ri**o/1 ,e+iante *a ,ani4e/tacione/ 2(e /e +an ca+a (na.
Eta'a/
E6tracci)n +e Arci**a/ tierra/
Ca(/a/o Ca+ena +e ca(/a/
•
E6tracci)n con herra,ienta/ ,an(a*e/.
•
Mani4e/taci)n o S5nto,a +e i,'acto Part5c(* a/ en /(/'en/i)n.
E4ecto o Ca+ena +e e4ecto/
•
•
• •
• •
E6tracci)n con ,a2(inaria 'e/a+a.
•
Ca,io / en *a ,or4o*og5a +e* terreno.
%i/,in(ci)n +e *a 4(nci)n re/'iratoria. En4er,e+a+e/ re/'iratoria/. Mo*e/tia en *o/ o7o/. O/tr(cci)n +e *o/ o5+o/. %e/tr(cci)n +e *a 0egetaci)n.
•
Rie/go +e acci+ente/. Ero/i)n +e* /(e*o. Ero/i)n h5+rica. %err(,e/1 +e/,orona,iento/1 ca5+a/ +e *o2(e/. S)*i+o/ en /(/'en/i)n en *o/ ac(54ero/ ;r5o/ 1 cana*e/ /(terr3neo/< Ta,iza+o Part5c(* A4ecci)n re/'iratoria. /e*ecci)n. F%'+!# 9 a/ en C#/e)# /e ee,$o* Ma*e/tar en *o/ o7o/. /(/'en/i)n. Mezc*a +e Ma* Pro*i4eraci)n +e arci**a con ag(a (/o +e* in/ecto/. ;+(ra o rec(r/o En4er,e+a+e/ conta,ina+a< h5+rico. +iarreica/. arena %ar 4or,a Ma* En4er,e+a+e/ a *a ,ezc*a. (/o +e* +iarreica/. Man(a* o con rec(r/o ,32(ina. h5+rico. Seca+o +e %e/'re *o/ ,o*+e/ a* aire n+e 0a'or +e *ire. ag(a. Tra/*a+o +e E/ca/a/ A4ecci)n re/'iratoria. *o/ ,o*+e/ 'art5c(*a/ en (icaci)n en e* /(/'en/i)n. • • •
•
Mezc*a
•
•
• •
•
•
•
•
Mo*+ea+o o &aranza
Seca+o
Carga a* orno
Cocci)n
•
•
•
•
horno.Encen+i+o +e co,(/ti*e/: &*anta/1 aceite (/a+o1 a/err5n +e ,a+era1 ,ateria*e/ '*3/tico/1 *e9a +e ,a+era1 car)n +e 'ie+ra.
•
•
•
•
•
•
•
Part5c(* a/ en /(/'en/i)n ;ceniza/<.
•
• •
•
• •
Pre/enc ia +e +i)6i+o +e az(4re.
• • •
%i/,in(ci)n +e *a 4(nci)n re/'iratoria. Irritaci)n en *o/ o7o/. Part5c(*a/ i,'regna+a/ en *a 0e/ti,enta e* entorno. Por acci)n +e* 0iento conta,ina otro/ *(gare/. %a9o a *a 0egetaci)n. A4ecci)n re/'iratoria. Irritaci)n en *o/ o7o/. %a9o/ a *a 0e etaci)n.
". Contin(ar con *a e*aE
9. FLUJOGRAMA DEL PROCESO AMBIENTAL En e* /ig(iente 4*(7o-gra,a /e ,(e/tra *o/ agente/1 *a/ ca+ena/ +e ca(/a/1 ,ani4e/tacione/1 e4ecto/1 a+e,3/ +e *a 'erce'ci)n +e *o/ agente/ in0o*(cra+o/ *a 'o/ii*i+a+ +e inter0enci)n *o/ o7eti0o/.
F%'+!# Fl+o?'!#"# /el /%#')-*$%,o #"6%e)$#l
FASES %E E&A^ORACIO$ %E &A%RI&&O ART
ESTU%IO %E CO$TAMI$ACIO$ %E &AS &A%RI&&ERAS ARTESA$A&ES E$ AREQUIPA
Fa/e +e E6tracci)n +e Arci**a/ tierra/ n ) i car t 6 E /a t n
o n c ./ e
"
co i/ i o iF + e M
o ict o i ^ io + e M
o ic ' ro t n A o i + e M
FACTORES AM^IE$TA&ES " Ero/ion SUE&O Ca,io +e (/o D Ca*i+a+ +e S(e*o/ U/o +e Ag(a Ca*i+a+ +e Ag(a A?UA @ /('er4icia* /(terr3nea E6traccion +e ag(a # /(terranea E,i/ione/ +e ?a/e/ AIRE J Partic(*a/ en /(/'en/ion R(i+o " ! Mo+i4icacion +e* 'ai/a7e C&IMA " Mo+i4icacion +e* " ,icroc*i,a " PROCESO Ero/ion S " Co,'actacion D A/enta,iento/ " E/'ecie/ +e I,'ortancia " F&ORA @ Per+i+a/ +e aitat/ " # C(ierta Xegeta* " E/'ecie/ con Stat(/ +e Con/er0acion " FAU$A J Ca*i+a+ +e aitat " Per+i+a/ +e aitat/ SE?URI% A% ! Rie/go/ Oc('aciona*e/ SA&U% E$ E& A*teracion +e *a Sa*(+ TRA^AWO " P(*ica ECO$OM ?eneracion +e e,'*eo IA te,'ora*e/
n o c n ) cic ar t 6 E.
Fa/e +e Fa/e Mo*+e Fa/e +e Mezc*a +e a+o o Seca+o &aran za
ia arn i ( 2 a ,
. o i) n a+ zi cc e* , a e T /
e n + o a c c*z *ai e c M ra o < ar a+
a* a a , r o 4 ra %.
D
@
M I M I M L M L M L M L M L M L M
I
M
I
M
*a ( an , a cz* e ,
/ o * e + o + ac e S
.
er ia a* /e + * o ,
# I
M
I
Fa e+ Co ci)
Fa/e +e Carga a* orno / o * e + o + a* /a r T
e/ + * o ,
*e n en ) ic ac i (
.o n r o h
J M I M I M
L L L L M L M L L L G M G M L L MMMM
LLLLLLLLLL L M M M GGLLLLLL LLLLLLLLLLLL L L M M L L LLLLLL LLLL L L M L GLGL
M L
L L TA^&A SEMA$TICA M L G $(,ero MXa*orizacion LGLG " &e0e L L L &e0e L M DM&e0e Mo+era+o @ Mo+era+o G # Mo+era+o ?ra0e J ?ra0e ?ra0e
L L M L L L M LLLG
G M G M M L M L M L L L M LLLG G M G MMMM L M L L L M LLLG GLGL M L M L M L L L M LLLG G M G M M L M L M L L L M LLLG G M G MMMM
L M L L L M LLLG
M M G M G M M L M L M L M LGLG MMMM
G G MMMMMM
M L M L M L
L L G
L L L L L L L L L L L
e + o i+ + n ec n E /
9... Re*+l$#/o* e$!#/o* /e l# M#$!% Para +eter,inar *a/ accione/ *o/ i,'acto/ ,3/ /igni4icati0o/ /e rea*iz) *a ,(*ti'*icaci)n +e ,agnit(+ +e inci+encia +e *a ,atriz +e &EOPO&%1 'roce+ien+o *(ego a /(,ar *o/ 0a*ore/ 'o/iti0o/ negati0o/ 'or /e'ara+o en *a/ 4i*a/ co,o en *a/ co*(,na/ 4ina*,ente +eter,inar *a ,e+iana 'o/iti0a negati0a +e *o/ 0a*ore/ re/(*ta+o/. &o/ 0a*ore/ ,aore/ o ig(a*e/ a *a ,e+iana /on *o/ 2(e re/(*tan /igni4icati0o/ con *o/ c(a*e/ /e con/tr(e *a ,atriz +e i,'ortancia.
. DEFINICION DE LA MA TRI DE IM PORTANCIA UIP Para e0a*(ar *a ,atriz +e i,'ortancia e/ nece/ario +e4inir 'ri,era,ente *a/ (ni+a+e/ +e i,'ortancia +e *o/ 4actore/ a,ienta*e/ i,'acta+o/1 re'artien+o *a/ "!!! (ni+a+e/ en #! 'ara e* ,e+io 45/ico ! 'ara e* ,e+io /ocio econ),ico co,o /e ,(e/tra en e* /ig(iente c(a+ro. SUSBSISTEMA SISTEMA S COMPONENTEAMBIENTAL UIP SUE&O "!! A?UA @ AIRE !! Me+io Inerte C&IMA @! TOTAL ;2 Me+io PROCESOS @ Fi/ico Me+io Perce't(a* TOTAL = F&ORA @! FAU$A Me+io ^iotico @! TOTAL << TOTAL MEDIO FISICO :<< SE?URI%A% SA&U% E$ E& TRA^AWO D!! Me+io Socia* Me+io TOTAL 3<< Socio ECO$OMIA Me+io "!! Econo,ico Econo,ico TOTAL << TOTALMEDIOSOCIOECONOMICO ;<< TOTA&ME%IOAFECTA%O "!!! T#6l# 2= C+#/!o /e De%)%,%-) /e l# U)%/#/ /e I"@o!$#),%#
!. PROPUESTAS %E I$STRUME$TOS %E ?ESTI$
2.
OPORTUNIDADES DE ME JORAS EN LA DRILLERAS ARTESANALES W!e# De*,!%@,%-) Co,(/ti*e/ Ree,'*azar e* (/o +e **anta/ '*3/tico ,e+iante *a genera*izaci)n +e* (/o +e co,(/ti*e/ ,eno/ conta,inante/8 en e/te ca/o1 e* car)n +e 'ie+ra
?e/ti)n A+,ini/trati0a co,ercia* +e
antracita. Mo+i4icacione/ en e* +i/e9o +e* horno +e cocci)n. Me7ora/ en *a 're'araci)n 4or,(*aci)n +e *a ,ezc*a 'ara e* ,o*+eo. E/tan+arizaci)n +e ,o*+e/. U/o +e in/tr(,ento/ 'ara contro* +e 0aria*e/ +e 'roce/o. Intro+(cir e* (/o +e e2(i'o/ +e 'rotecci)n 'er/ona*. E*i,inaci)n +e con+icione/ in/eg(ra/. Ca'acitaci)n 'ara re+(cir *o/ acto/ in/eg(ro/. Intro+(cir *a 4or,a*izaci)n a/ociati0i+a+. Ca'acitar en ge/ti)n a+,ini/trati0a +e 'roce/o/1 co/to/
'roce/o/
co,ercia*izaci)n.
Proce/o/ tecno*og5a
Seg(ri+a+ /a*(+ oc('aciona*
22.
PROGRAMA REGIONAL DE AIRE L IMPIO
22... P!o,e*o* 7 Te,)olo'# &a i+ea +e ,o+i4icaci)n +e 'roce/o ,3/ i,'ortante e/ en *a eta'a +e cocci)n1 ,e+iante ,o+i4icacione/ en e* +i/e9o +e* horno +e cocci)n *a /e*ecci)n +e* co,(/ti*e a (ti*izar.
22..2. Meo!#* e) L#6!#)#5 Me,l# "ol/eo 7 *e,#/o #^(/car O@$%hacer "%#,%carga/ -) /e i+)nea/ "e,l#*con ,ezc*a/ +e arci**a/ arena en 'ro'orci)n gran(*o,etr5a a+ec(a+a a *a/ e6igencia/ +e* 'roce/o 'ara otener 'ro+(cto/ +e ca*i+a+ ho,ognea ,e7orar *a con/i/tencia re/i/tencia +e* 'ro+(cto 4ina*. E/ ,( i,'ortante e* ta,iza+o 'ara e*i,inar 'ro+(cto/ co,o caronato/ o
re/to/ +e ca*iza a 2(e *(ego /to/ 'ro+(cir3n *a '(*0erizaci)n +e* *a+ri**o ;ca*iche<.
#/ U*o /e e+%@o* #+%l%#!e* /e "e/%,%-) 7 ,o)$!ol O'ti,izar *o/ tie,'o/ +e /eca+o cocci)n co*ocan+o o (ti*izan+o ,ecani/,o/ +e contro*. Princi'a*,ente e* contro* +e te,'erat(ra +e* horno +e *a h(,e+a+ +e* 'ro+(cto en e* /eca+o. #e U*o /e C o"6+*$%6le* # l$e!)#$%&o* E* (/o +e Co,(/ti*e/ a*ternati0o/ co,o e* e(ca*i'to. # o
o
o
o o o o o o
Re,o"e)/#,%-)
E4ect(ar 'r(ea/ 'ara otener *a/ caracter5/tica/ +e* car)n 2(e /e (ti*iza a 4in +e 'o+er reco,en+ar e* (/o a+ec(a+o8 Rea*izar (n a*ance energtico 'ara +eter,inar *a/ canti+a+e/ a+ec(a+a/ +e car)n a e,'*ear en *a cocci)n. E4ect(ar ta,i n (n a*ance /i,i*ar 'ara *a a*ternati0a +e (ti*izar ga/ co,o co,(/ti*e. %e4inir co/to/ rea*e/ tie,'o/ +e cocci)n )'ti,o/. E* co,(/ti*e (ti*iza+o e/ e* 4actor 'rinci'a* en *a generaci)n +e conta,inante/ at,o/4rico/. a he,o/ +e/crito to+o/ *o/ co,(/ti*e/ 2(e /e (ti*izan en *a/ *a+ri**era/ +e Are2(i'a. A,ienta*,ente /er5a i+ea* (ti*izar ga/ co,o co,(/ti*e1 'ero a+e,3/ +e no haer +i/'onii*i+a+ cercana1 /( (/o re2(erir5a in0er/ione/ en in/ta*acione/1 /i/te,a/ +e inecci)n1 2(e,a+ore/ ,e+i+a/ +e /eg(ri+a+ 2(e e/t3n 4(era +e* a*cance +e *a/ M'e *a+ri**era/. Sin e,argo1 en c(anto a* ga/1 no +ee +e/cartar/e *a 'o/ii*i+a+ /( (/o en e* 4(t(ro. En /eg(n+o+e *(gar tene,o/ e* car)n +e 'ie+ra 'roce+ente +e *a /ierra +e* +e'arta,ento +e &a &ierta+ 2(e a /e (/a en Are2(i'a. &a/ 'ro'ie+a+e/ +e* car)n ca,ian /eg=n e* *(gar +e 'roce+encia *o/ ,to+o/ o'erati0o/ +een e/tar acor+e/ a *a/ ca*i+a+e/ +i/'oni *e/. Por e**o e/ nece/ario conocer *a ca*i+a+ +e* car)n ana*izan+o *o/ /ig(iente/ 'ar3,etro/: (,e+a+ tota* Ceniza/ Materia 0o*3ti* Carono 4i7o Po+er Ca*or54ico Az(4re tota* Un a*to conteni+o +e h(,e+a+ 'ro+(ce 'r+i+a/ +e energ5a en *o/ horno/ a* con/(,ir/e 'arte +e* ca*or en *a e0a'oraci)n +e* ag(a8 a/5 ,i/,o /( ,ane7o+e 4ino/. 're'araci)n e/'ecia*,ente /i ha ,i/,o tie,'o +i4ic(*ta (n a*to conteni+o a 2(e tener en c(enta 2(ea*cierto conteni+o +e h(,e+a+ e/ nece/ario en a*g(no/ ca/o/. ^a7o/ conteni+o/ +e ceniza 4a0orecen (na ,aor +i/'onii*i+a+ +e *a ca'aci+a+ +e
cocci)n. %een to,ar/e en c(enta 2(e (na a7a te,'erat(ra +e 4(/i)n +e *a/ ceniza/ '(e+en oca/ionar *a 4or,aci)n +e c*iner 2(e inter4iere con *a +i/tri(ci)n +e aire +(rante *a co,(/ti)n +i/,in(e *a e4iciencia. &a ,ateria 0o*3ti* e/t3 con/tit(i+a 'or *o/ 'ro+(cto/ ga/eo/o/ *iera+o/ +(rante e* ca*enta,iento8 /i e* 'orcenta7e e/ a7o1 /e nece/ita (n ,aor 'reca*enta,iento +e* car)n ,ientra/ 2(e (n a*to conteni+o 4a0orece e* inicio +e *a co,(/ti)n. E* 'o+er ca*or54ico re're/enta *a energ5a +e co,(/ti)n +e* car)n +eter,ina *a canti+a+ +e car)n 2(e +ee /er 2(e,a+o 'ara otener (na ca'aci+a+ +eter,ina+a en e* horno. A ,aor 'o+er ca*or54ico1 ,e7or e/ e* car)n.,3/ E* conteni+o +e+e az(4re e/ +e/+e e* /( '(nto +e 0i/tasrcina a,ienta* e*e,ento i,'ortante conocer 'or2(e 're/encia )6i+o/e* +e az(4re +(rante *a co,(/ti)n1 2(e /on /(/tancia/ a*ta,ente corro/i0a/ con e4ecto/ negati0o/ 'ara *a /a*(+ e* ,e+io a,iente. Si e* conteni+o +e Az(4re en e* car)n e/ a*to1 e0a*(ar *a 'o/ii*i+a+ +e hacer (n *a0a+o 're0io.
22..3. Meo!#* e) l# e%,%e),%# /e ,o,,%-) # Re,o"e)/#,%-) Con/tr(ir (n horno 'i*oto +e,o/trati0o +e +i,en/ione/ ,enore/1 en o +on+e /e e0a*(ar3 *a contri(ci)n +e* +i/e9o +e* horno1 e* (/o +e )0e+a *a 4or,a +e* carg(5o8 &a tecno*og5a (ti*iza+a en *a/ *a+ri**era/ e/t3 +eter,ina+a 3/ica,ente o 'or e* ti'o +e horno e,'*ea+o. &o/ horno/ c(a+ra+o/ 're/entan '(nto/ 4r5o/ en *a/ e/2(ina/ crean+o zona/ en +on+e *a cocci)n '(e+e /er
o
o o o o
+e4iciente ogeneran+o 'ro+(cto/ +e ,a*a ca*i+a+ ;cr(+o/<. &o/ horno/en circ(*are/ /e,ie/4rico/ tran/4ieren ca*or en 4or,a ,3/ ho,ognea *a 'arte interna 'or *o 2(e /er5an *o/ ,3/ con0eniente/. Para incre,entar /( e4iciencia /e *e/ '(e+e co*ocar (na )0e+a co,o techo *a+ri**o/ re4ractario/ en *a/ 'are+e/ ha/ta (na +eter,ina+a a*t(ra 'or +e4inir. Ig(a*,ente /e con/i+era ,e7orar *a co,(/ti)n /(,ini/tran+o *a canti+a+ nece/aria +e aire 'ara 2(e,ar to+o e* car)n. En e* +i/e9o +e* horno /e to,ar3n en c(enta *o/ /ig(iente/ a/'ecto/ 'ara *ograr (na (ena co,(/ti)n: Mezc*a 5nti,a +e* co,(/ti*e e* aire S(,ini/tro +e /(4iciente aire 'ara 2(e,ar to+o e* co,(/ti*e Una te,'erat(ra /(4iciente 'ara e* inicio +e *a co,(/ti)n E* tie,'o nece/ario 'ara 2(e *a co,(/ti)n /ea co,'*eta
#' A,$%&%/#/e* e ) e l K o!)o &e!$%,#l E* horno 0ertica* contin(o +e *a+ri**o/ e/ (n horno 2(e re're/enta (n
o
,to+o n(e0o 'ara 4aricar con/tr(i+o en e* Per=1 en *a ci(+a+ +e Are2(i'a1 /ore *a*a+ri**o/. a/e +e Se (n ha ,o+e*o intro+(ci+o 'or 'ri,era 0ez en *a China en *a +ca+a +e "#!1 2(e 'er,ite rea*izar (n 'roce/o +e 2(e,a+o o cocci)n contin(o 'or *argo/ 'er5o+o/. En e/te 'roce/o1 *o/
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
*a+ri**o/ coci+o/ /e +e/cargan 'or *a 'arte in4erior1 ,ientra/ 2(e *o/ *a+ri**o/ cr(+o/ /e a*i,entan 'or *a 'arte /('erior en (n 'roce/o contin(o. &a a/i/tencia tcnica *a ,ano +e ora ca*i4ica+a 'ara *a con/tr(cci)n *a/ 'r(ea/ en e* horno 0ertica* 4(eron 'ro0i/ta/ 'or Sdi//contact8 *a ,ano +e ora no ca*i4ica+a 4(e 'ro'orciona+a 'or *o/ 'ro'io/ *a+ri**ero/ +e A&APRIM8 e* 4inancia,iento +e e2(i'o/ ,ateria*e/ 4(e a/(,i+o 'or Sdi//contact. &o/ traa7o/ +e con/tr(cci)n *a/ corri+a/ +e 'r(ea contaron con e* a'orte +e 'ro4e/ore/1 a*(,no/ e6 a*(,no/ +e *a Uni0er/i+a+ +e San Ag(/t5n. &a M(nici'a*i+a+ contri() con a*g(no/ ,ateria*e/ ta,in con carga/+e+e Socaaa ag(a +e /( ca,i)n ci/terna. Por /er (n +i/e9o n(e0o en n(e/tro ,e+io1 /e 4(eron hacien+o correccione/ ,e7ora/ a *o *argo +e* 'roce/o +e con/tr(cci)n1 *a/ c(a*e/ han /i+o incor'ora+a/ en *o/ '*ano/ 4ina*e/. E* tie,'o e4ecti0o +e con/tr(cci)n 4(e +e #! +5a/ ha/ta tener e* horno *i/to 'ara 'r(ea/. E* 'roce/o +e cocci)n co,'ren+e tre/ eta'a/ 2(e /e +e/arro**an en e* interior +e* horno: (n 'reca*enta,iento 2(e oc(rre en e* tercio /('erior +e* e7e1 (na eta'a +e cocci)n *oca*iza+a en e* tercio ,e+io (na eta'a +e en4ria,iento *oca*iza+a en e* tercio in4erior. E* horno (ti*iza car)n ,o*i+o +e 'ie+ra antracita ;ci/co< co,o co,(/ti*e 'er,anente (na 'e2(e9a canti+a+ +e *e9a en e* encen+i+o. &a tecno*og5a co,ina /i,'*ici+a+ e4iciencia en e* 2(e,a+o en (n 'roce/o /i,i*ar a* +e* horno in+(/tria* ti'o o44,an1 'ero /in nece/i+a+ +e (/ar co/to/o/ e2(i'o/ +e 'roce/o. A+e,3/ +e (n e6traor+inario ahorro +e co,(/ti*e (na +r3/tica re+(cci)n +e e*e,ento/ conta,inante/ en *o/ ga/e/ +e chi,enea1 e* horno 'ro'orciona *a 0enta7a +e '*ani4icar 'rogra,ar *a 'ro+(cci)n 2(e (na o'eraci)n contin(a o4rece. E* con/(,o +e co,(/ti*e a* conc*(ir e* 'roecto +e,o/trati0o ha **ega+o a /er ,enor 2(e e* a*canza+o en e* horno con0enciona* ;!1!D! i*ogra,o/ +e car)n 'or i*ogra,o +e *a+ri**o<. &a 'ro+(cci)n +iaria en *a/ 'r(ea/ a*canz) ,3/ +e ".!! *a+ri**o/ rea*iz) ocho +e/carga/ 'or +5a. E* n=,ero +e +e/carga/ '(e+e incre,entar/e1 a 2(e en 'a5/e/ a/i3tico/ co,o *a In+ia $e'a* /e otienen ha/ta "J +e/carga/ 'or +5a8 e/ +ecir1 ca+a hora ,e+ia /e a7a (na carga +e *a+ri**o/ coci+o/ /e a9a+e (na +e *a+ri**o/ cr(+o/. Una +e *a/ *i,itacione/ act(a*e/ en e* horno +e Are2(i'a e/ e* aa/teci,iento +e o'ort(na /(4iciente canti+a+ +e *a+ri**o/ cr(+o/. E* 'otencia* +e ,e7ora en *a 'ro+(cci)n +iaria e/ a*to8 e/ ,3/1 /i /e +i/'one +e rec(r/o/ /e +e/ea incre,entar *a 'ro+(cci)n1 '(e+en con/tr(ir/e +o/ ,3/ e7e/ (ti*izan+o *a a/e +e *a e/tr(ct(ra a *e0anta+a. E* co/to e/ti,a+o +e con/tr(cci)n +e (n horno 0ertica* +e (n /o*o e7e e/ +e1 a'ro6i,a+a,ente1 D.@!! +)*are/ a,ericano/ e* +e (no +e +o*e
o
e7e1 entre @ ,i* # ,i* +)*are/ a,ericano/. E* /i/te,a +e +e/carga e/ e* co,'onente ,3/ co/to/o. &o/ re/(*ta+o/ oteni+o/ en *a/ ,e+icione/ +e *o/ ga/e/ +e chi,enea *a ca*i+a+ +e* aire circ(n+ante1 rea*iza+a/ +(rante *a o'eraci)n +e e/te horno con4ir,an 2(e /e trata +e (n 'roce/o a*ta,ent e e4iciente +e/+e e* '(nto +e 0i/ta eco*)gico1 con ,( a7a/ e,i/ione/ +e 'art5c(*a/ +e ga/e/ conta,inante/. En ca*i+a+ +e* aire1 (na +e *a/ ,e+icione/ +e 'art5c(*a/ tota*e/ en /(/'en/i)n e/t(0o 'or enci,a +e* e/t3n+ar. Sin e,argo1 cae ,encionar 2(e e/te 0a*or '(+o e/tar in4*(i+o 'or e* hecho +e 2(e e* horno 0ertica* e/t3 in/ta*a+o en (na zona +on+e ha ,3/ +e "@
horno/ o'eran+o're/enta+o a*re+e+or.'or *a/ *a+ri**era/ arte/ana*e/1 no e/ /(4iciente En e* e/cenario e,itir reco,en+acione/ tcnica/ 'ara *a a'*icaci)n +e 'r3ctica/ +e 'ro+(cci)n ,3/ *i,'ia /ino1 a+e,3/1 intro+(cir ,e7ora/ en e* a/'ecto e,'re/aria* /ocia* 2(e **eg(en a* ,aor n=,ero 'o/i*e +e ,icroe,'re/ario/1 'or *o 2(e1 'ara*e*a,ente a *a/ 'r(ea/ con e* horno 0ertica*1 /e +e/arro**aron con PROMPME 7orna+a/ +e ca'acitaci)n en a/ociati0i+a+1 ge/ti)n co,ercia*izaci)n. Se 'ro'one i,'*e,entar en *a 'arte +e *a chi,enea (n e6tractor +e h(,o/1 e* c(a* '(e+a (/ar *a tecno*og5a +e *a/ 'etro*era/ o ,inera/1 'ara 'ro+(cir 3ci+o /(*4=rico1 /ta 'ro'(e/ta e/ 0ia*e a'*icar a=n /i /e (ti*iza/e co,(/ti*e/ 2(e 'ro+(cen a*to/ canti+a+e/ +e ga/e/ conta,inante/.
o
F%'+!# 2< Co)*$!+,,%-) /e +) Ho!)o 4e!$%,#l
F%'+!# 2 Ho!)o 4e!$%,#l E* horno 0ertica* 4(e con/tr(i+o en !!#. Se enc(entra (ica+o en *a A/ociaci)n " +e ,ao1 PW oracio He0a**o/ ?3,ez1 Socaaa1 Are2(i'a. Ter,ina+a/ *a/ 'r(ea/ e6'eri,enta*e/1 contin() 4(ncionan+o 'or # ,e/e/. Pre/ent) a*g(na/ +e4iciencia/ en /( 4(nciona,iento. I+enti4ica+a/ *a/ +e4iciencia/1 /e rea*iz) (n a4ina,iento tecno*)gico.
D. CO$C&USIO$ES
". &a/ *a+ri**era/ ,ecaniza+a/ +e *a ci(+a+ +e Are2(i'a c(,'*en 'arcia*,ente con *a/ nor,a/ a,ienta*e/ *a/ *a+ri**era/ arte/ana*e/ /on *a/ 2(e generan 'ro*e,3tica ,e+io a,ienta*1 *a in+(/tria *a+ri**era arte/ana* /e a,'ara a7o e* e/2(e,a +e econo,5a in4or,a*1 con tecno*og5a/ o/o*eta/1 no tiene conoci,iento 'reci/o +e /(/ in/(,o/ +e *a e4iciencia +e /(/ 'roce/o/1 a'oa *a econo,5a regiona* +e 4a,i*ia/ +e a7o/ rec(r/o/ /ocioecon),ico/ contri(e con (na i,'ortante canti+a+ +e ga/e/ conta,inante/ 'ara *a ci(+a+ e* e4ecto in0erna+ero. . Se rea*iz) e* +iagn)/tico a,ienta* 'ara *a in+(/tria *a+ri**era en e* ca'5t(*o +e +iagn)/tico a,ienta*. D. Se ha i+enti4ica+o *o/ 'rinci'a*e/ conta,inante/ 'ro+(ci+o/ 'or *a in+(/tria *a+ri**era1 *o/ c(a*e/ /on
SO1 $O1 Aceite/ gra/a/1 Part5c(*a/ /)*i+a/ ;arro arci**a <1 SO1
S otro/ *o/ c(a*e/ /e +eta**an en e* ca'5t(*o +e i+enti4icaci)n +e conta,inante/. . Se 'ro'(/o a*ternati0a/ +e /o*(ci)n 'ara ,ini,izar *a/ a4ectacione/ a,ienta*e/ ca(/a+a/ 'or *a in+(/tria *a+ri**era arte/ana* en *a ci(+a+ +e Are2(i'a +i/trito/ a*e+a9o/1 ta* co,o e* (/o +e horno/ ,e7ora+o/ co,o e/ e* ca/o +e* horno 0ertica* '(e+e re+(cir te)rica,ente ha/ta en (n @! e* con/(,o +e co,(/ti*e/ con e**o *a ,itigaci)n +e e,i/ione/ a *a at,o/4era1 /e '(e+e otener (na re+(cci)n +e e,i/ione/ +e ?EI con e* (/o +e co,(/ti*e/ ,3/ *i,'io/ co,o ga/ o car)n ha/ta +e (n DJ.J. @. &a ,aor 'arte +e *a+ri**era/ arte/ana*e/ /e enc(entran en +i/trito/ a*e+a9o/ +e *a ci(+a+ +e Are2(i'a. #. $o e6i/te nor,ati0a co,'*eta co,o *o/ ECA *o/ &MP1 *o c(a* o*iga a to,ar nor,ati0a e6tran7era. . E* ,to+o a'*ica+o 'ara *a e0a*(aci)n +iagn)/tico ,e+io a,ienta* e/ a'*icati0o a* "!! 'ara *a/ nece/i+a+e/ 4or,ati0a/ en *a ,ae/tr5a. J. a e/t(+io/ /ore e4iciencia energtica1 *o/ c(a*e/ e/t3n en '*ena +i4( /i)n 'ara /( a'*icaci)n en *a+ri**era/ arte/ana*e/. . a e/t(+io/ conc*(i+o/ /ore conta,inaci)n +e* aire 'or enti+a+e/ g(erna,enta*e/ en *a ci(+a+ +e Are2(i'a.
. RECOME$%ACIO$ES ". Se reco,ien+a 2(e *a/ enti+a +e/ encarga+a/ +e *a/ nor,a ti0a/ naciona*e/ en c(anto a* ,e+io a,iente i,'*e,enten *a/ nor,a/ nece/aria/ 'ara e* /ector. . Se reco,ien+a 2(e *o/ organi/,o/ 4i/ca*iza+ore/ +e* goi erno c(,'*an /( traa7 o en 4or,a e4icaz e4iciente1 'ara contro*ar e* (/o in+i/cri,ina+o +e co,(/ti*e/ a*ta,ente conta,inante/ a* ,e+io a,iente. D. Se reco,ien+a 2(e *o/ organi/,o/ 'ertinente/ rea*icen contro* re/'e cto a* traa7 o +e ,enore/ +e e+a+1 *o c(a* e/ (n hecho coti+iano en *a in+(/tria arte/ana* +e *a+ri**o/. . Se reco,ien+a ca'acitar a* /ector +e *a in+(/tria *a+ri**era arte/ana* en e* (/o raciona* +e co,(/ti*e/1 en e4iciencia energtica1 en *a a'*icaci)n +e n(e0a/ tecno*og5a/ co,o e* (/o +e horno/ 0ertica*e/. @. Se reco,ien+a a,'* iar con (n /eg(n+o c(r/o co,' *e,entario a* 're/ente +a+a *a i,'ortancia +e* ,e+io a,iente +e/arro**o /o/teni*e.
BIBLIOGRAFÍA
". E]PERIE$CIAS E$ E& SECTOR &A%RI&&ERO ARTESA$A& E$ &AS CIU%A%ES %E AREQUIPA CUSCO”1 PRA&1 Progra,a Regiona* +e Aire &i,'io1 Ferero !!J. . Ca/a+o Pi9eiro1 Man(e* “PROCESOS %E PRO%UCCI$ MS &IMPIA E$ &A%RI&&ERAS %E AREQUIPA CUSCO”1 PRA&1 Marzo !!@. D. Ing. E+(ar+o Ta*a0era A,'(ero. E6'eriencia +e ?e/ti)n en *a I,'*e,entaci)n +e Me+i+a/ +e* P*an A &i,'iar e* Aire +e *a C(enca At,o/4rica +e Are2(i'a. Mini/terio +e* A,iente. &i,a1 !! no0ie,re # . %IRECCI$ ?E$ERA& %E SA&U% AM^IE$TA&- %I?ESA @. %irecci)n E7ec(ti0a +e Eco*og5a Protecci)n +e* A,iente - %EEPA :. I$XE$TARIO %E EMISIO$ES CUE$CA ATMOSFERICA %E &A CIU%A% %E .
AREQUIPA. $o0ie,re !!@ Re/o*(ci)n Mini/teria* $ "!-!"!-PRO%UCE +e* ".!.!"! Mini/terio +e *a 'ro+(cci)n1 %e/'acho ,ini/teria* +e M'e e In+(/tria. ?U_A %E ^UE$AS PRCTICAS
PARA &&A%RII&&&&ERAS ARTESA$A&&ES. Per= !"!. J. Xi0anco Sanchez1 Var*a Maga* U$IXERSI%A% XERACRUHA$A. FACU&TA% %E CIE$CIAS QUIMICAS RE?I$
POHA RICA-TU]PA$. “CO$TAMI$ACIf$ POR
&A%RI&&ERAS E$ PAPA$T&A %E O&ARTE1 XERACRUH”. TESI$A. . POHA RICA1 $OXIEM^RE !"".
ANEXOS
A)eo N8
ANEXO N> 2 E$#@#* E6tracci)n +e Arci**aD Mezc*a+o Mo*+ea+o Seca+o
Carga +e* horno Cocci)n
A,$%&%/#/e*+eGe)e!#) Co)$#"%)#)$e* E6tracci)n con herra,ienta/ ,an(a*e/ Ta,iza+o /e*ecci)n
T%@o /e Co)$#"%)#)$e* E/ca/a/ Part5c(*a/ en /(/'en/i)n Part5c(*a/ en /(/'en/i)n
Mezc*a +e arci**a/ con ag(a arena $o generan conta,inante/ $ing(no %(rantee*/eca+o+e*o/ $o re're/entati0o ,o*+e/ a* aire *ire /o*o /e +e/'ren+e 0a'or +e ag(a1 e* c(a* e/ en 'rinci'io inoc(o 'ara *a /a*(+. &o/ ,o*+e/ +e4ect(o/o/ /on recic*a+o/ a *a eta'a +e ,o*+ea+o $o genera conta,inante/ $ing(no
U/o +e co,(/ti*e/ %i)6i+o Part5c(*a/+eenaz(4re /(/'en/i)n cocci)n +e *a+ri**o/ en *a te7a/: &*anta/1 aceite %i)6i+o +e nitr)geno (/a+o1 a/err5n +e ,a+era1 Co,'(e/to/ org3nico/ c3/cara +e ca41 ra,a/ 0o*3ti*e/ *e9a +e e(ca*i'to1 car)n +e 'ie+ra C*a/i4icaci)n %e/carte +e 'ro+(cto/ Re/i+(o/ /)*i+o/ inerte/ roto/1 4i/(ra+o/1 ,a* Coci+o/ E,a*a7e %e/carte +e 'ro+(cto/ Re/i+(o/ /)*i+o/ inerte/ roto/ T#6l# 29 Co)$#"%)#)$e* +e 'e)e!# el @!o,e*o @!o/+,$%&o e) A!e+%@#
ANEXO N> 3 LADRILLERAS ARTESANALES A+e,3/ +e *a/ +o/ *a+ri**era/ i+enti4ica+a/ co,o 4(ente/ '(nt(a*e/ en *a c(enca at,o/4rica +e Are2(i'a1 e6i/ten "J *a+ri**era/ +e ti'o arte/ana* 2(e e,'*ean 'rinci'a*,ente gre+a1 cenicero tierra co,o ,ateria/ 'ri,a/1 a*canzan+o (n 'ro+(cci)n 'ro,e+io 'or *a+ri**era +e "D TonGa9o. &o/ co,(/ti*e/ e,'*ea+o/ en e/te 'roce/o /on *o/ /ig(iente/:
T%@o /e ,o"6+*$%6le Car)n^it(,ino/o Antracita &*anta/ &e9a Re/i+(a* @!! Aceite *(ricante re/i+(a*
E*$#6le,%"%e)$o* J!.J!.! J.# J.# @. @. .
Co)*+"o P!o"e/%o To)#o .D ".D .J .D ".D ".
T#6l# 2 T%@o* /e Co"6+*$%6le Se i+enti4ican a+e,3/ (/o/ con7(nto/ +e co,(/ti*e/1 /eg=n /e in+ica:
T%@o/e,o"6+*$%6le E*$#6le,%"%e)$o* Car)n ^it(,ino/oG**anta/ D.D Car)n^it(,ino/oG*e9a @. Car)n ^it(,ino/o G Re/i+(a* @!! . Car)n ^it(,ino/o G Aceite re/i+(a* . AntracitaG**anta/ . AntracitaGRe/i+(a*@!! . T#6l# 3< T%@o* /e ,o"6+*$%6le @o! @o!,e)$#e /e e*$#6le,%"%e)$o* FUENTE5 D%'e*# 2<<. I)&e)$#!%o /e E"%*%o)e* /e l# C+e),# A$"o*!%,# /e l# ,%+/#/ /e A!e+%@#
ANEXO N> ; No!"#* T,)%,#* &%'e)$e* &a/ 'rinci'a*e/ $or,a/ Tcnica/ 0igente/ 2(e rigen *a ca*i+a+ +e *o/ *a+ri**o/ /on: o o
$TP DD".!":!!D &a+ri**o/ +e arci**a (/a+o/ en a*a9i*er5a. Re2(i/ito/ $TP DD".!!:!!# U$I%A%ES %E A&^AI&ER_A. &a+ri**o h(eco cer3,ico 'ara techo/ entre'i/o/ a*igera+o/
$TP D.#"D:!!@ Mto+o/ +e ,(e/treo en/ao +e *a+ri**o/ +e arci**a E/'eci4icacione/ +e *a $TP DD".!":!!D o
o o
&a/ 'rinci'a*e/ e/'eci4icacione/ +e e/ta nor,a /on: C*a/i4icaci)n +e *a+ri**o/ /eg=n $TP DD".!":!!D
T%@o 2 T%@o = T%@o ; T%@o <
Para (/o +on+e /e re2(iere a*ta re/i/tencia a *a co,'re/i)n re/i/tencia a *a enetraci)n +e *a h(,e+a+ a *a acci)n /e0era +e* 4r5o Para (/o genera* +on+e /e re2(iere ,o+era+a re/i/tencia a *a co,'re/i)n re/i/tencia a *a acci)n +e* 4r5o a *a enetraci)n +e *a h(,e+a+ Para (/o genera* +on+e /e re2(iere ,o+era+a re/i/tencia a *a co,'re/i)n Para (/o genera* +on+e /e re2(iere ,o+era+a re/i/tencia a *a co,'re/i)n
INDICE DE CONTENIDO . INTRODUCCION.........................................................................................................2 2. MEMORIA D ESCRIPTI4A.........................................................................................3 .". A$TE%ECE%E$TES..............................................................................................D .. CO$TE]TO &E?A&..............................................................................................D ..". $or,ati0a &ega*...............................................................................................D ...CO$TE]TO $or,ati0a/ Co,'*e,entaria/:..........................................................................@ .D. ?EO?RAFICO SITUACIO$A& ..................................................# .. U^ICACI$............................................................................................................ .@. PROCESO %E E&A^ORACIO$ %E& &A%RI&&O ......................................... ..... .@.". %EFI$ICIO$ %E& &A%RI&&O ...................................................................... .@.. MATERIA&ES UTI&IHA%OS PARA &A E&A^ORACIO$ %E &A%RI&&OS
[email protected]. E& OR$O &A%RI&&ERO ..........................................................................."! .@.. PROCESO %E E&A ^ORACI$ ARTESA$A& %E &A%RI&&OS ............." .@.@. CO$TAMI$A$TES QUE ?E$ERA E& PROCESO PRO%UCTIXO %E &A%RI&&O ARTESA$A&..........................................................................................."J .#. TIPOS %E CO$TAMI$A$TES ORI?I$A%OS POR &A%RI&&ERA .............! .#.". %i)6i+o +e az(4re ;SO <................................................................................! .#.. %i)6i+o +e $itr)geno ;$O <......................................................................... .#.D. Aceite/ gra/a/ ..............................................................................................
.#.. Part5c(*a/ /)*i+a/.............................................................................................D! .#.@. ci+o /(*4=rico ; SO<................................................................................DD .#.#. ci+o S(*4h5+rico ; S<.................................................................................D@ .. COMPI&ACIO$ %E $ORMATIXI%A% %E OTROS PAISES ...........................D ..". &MP/ E/ta*eci+o/ 'ara E,i/ione/ +i0er/a/ en e* P er= .................................D ... Xa*ore/ +e &MP/ 'ro'(e/to/ 'ara &a+ri**era/ en Per= ...................................D .J. MATERIAS O^SERXA%AS E$ E& PROCESO %E FA^RICACI$ %E &A%RI&&O. ! .J.". S)*i+o/.............................................................................................................! .J.. &52(i+o/.........................................................................................................." .J.D. ?a/e/..............................................................................................................."
3. OBJETI4OS................................................................................................................;3 D.".
O^WETIXOS ?E$ERA&ES..................................................................................D
D.. O^WETIXOS ESPECIFICOS.................................................................................D ;. METODOLOGÍA........................................................................................................;3
. DIAGNOSTICO AMBIENTAL .................................................................................;
:. IDENTIFICACIÓN Y 4ALORACIÓN DE IM PACTOS .................................. ......;9 #.". %ESCRIPCIO$ %E &A ACTIXI%A% &A%RI&&ERA ................................ ....J #.. TA^&A %E CA%E$A %E EFECTOS. .................................................................. #.D. F&UWO?RAMA %E& PROCESO AM^IE$TA&..................................................@" #.. MATRIH %E &EOPO&% ........................................................................................@ #..". Re/(*ta+o/ e6tra5+o/ +e *a Matriz +e &eo'o*+ ................................................@# #.@. %EFI$ICIO$ %E &A MATRIH %E IMPORTA$CIA ;UIP< ................................@# #.#. MATRIH %E IMPORTA$CIA %E& IMPACTO....................................................@ #.. MATRIH %E IMPORTA$CIA...............................................................................@J #..". I$TERPRETACIO$ %E &A MATRIH %E IMPORTA$CIA ........................@
=. PROPUESTAS DE IN STRUMENTOS D E GE STIÓN ................................ ...........:< .". OPORTU$I%A%ES %E MEWORAS E$ &A%RI&&ERAS ARTESA$A&ES .....#! .. PRO?RAMA RE?IO$A& %E AIRE &IMPIO .....................................................#! ..". Proce/o/ Tecno*og5a.....................................................................................#! ... Me7ora/ en &aranza: Mezc*a1 ,o*+eo /eca+o ............................................#! ..D. Me7ora/ en *a e4iciencia +e cocci)n ................................................................#
9. CONCLUSIONES.......................................................................................................:: . RECOMENDACIONES.............................................................................................:= BIBLIOGRAFÍA.................................................................................................................:9 ANEXO N8........................................................................................................................! ANEXO ANEXO N> N> 23...................................................................................................................." .................................................................................................................... ANEXO N> ;........................................................................................................................