BALANGKAS NG PANGUNGUSAP

BALANGKAS NG PANGUNGUSAP A. Ang malayang sugnay ( independent clause) ay pangkat ng mga salitang may paksa at panaguri na may buong diwa. Maaari itong makatayo nang mag-isa. Halimbawa: 1. Guma Gumami mitt s siy iya a ng ng ele elebe beyt ytor or sa

pagpag-ak akya yatt n ng gg gus usal ali. i.

2. Sadyang mabilis mabilis tumakbo ang aking alagang aso. B. Ang di-malayang sugnay (dependent Clause) ay pantulong sa malayang sugnay, hindi buo ang diwa kaya di makapag-iisa, pinangungunahan ng isang pangatnig. Halimbawa: 1. dahil nagkasakit ng TB 2. bagaman nanalo 3. nang makita ng kapatid Ang Parirala ( phrase) ay : •

•

walang buong diwa.

lipon ng mga salitang walang paksa at panaguri kaya hindi buo ang diwa

Halimbawa : **suntok sa buwan **sa Cebu **ukol sa droga **para sa iyo

Ang payak na pangungusap ay binubuo ng isang malayang sugnay na maaaring nagtataglay ng payak na paksa at payak na panaguri o kaya ay payak na panaguri at tambalang paksa o kaya ay tambalang paksa at payak na panaguri. Gayunpaman, itinuturing pa ring payak ring payak ang pangungusap na may tambalang paksa at tambalang panaguri Mga Halimbawa A. Payak na paksa + payak na panaguri Nasagasaan ng tren ang tutang nakawala sa pagkakatali. B. Tambalang paksa + payak na panaguri Ang Kastila at ang Filipino ay naging magkaaway. C. Payak na paksa +tambalang panaguri Malakas at nakabibingi ang tunog ng bombang pinasabog. D. Tambalang panaguri + tambalang tambalang paksa Nakahahalinang pagmasdan at nakatutuwang pag- usapan ang ating kapuluan at ang likas na yaman nito.

Mga Halimbawa ng Payak na Pangungusap 1. Si Pilosop Pilosopo o Tasyo Tasyo ay isang isang mananali mananaliksik. ksik. 2. Ang aking aking kaibigang kaibigang si Jerome Jerome ay isang isang mamamahay mamamahayag ag at mananalumpati. 3. Pinakawalan Pinakawalan sa palaisdaan palaisdaan ang ang mga hito hito at bangus. bangus. 4. Nahuli at at ikinulong ikinulong sa piitan piitan sina sina Javar at ang ang mga nag-rall nag-rally y. 5. Ang mga mangga mangga at kawayan kawayan ay lalong lalong pinararami pinararami at inaalag inaalagaan. aan.

Ang isa pang uri ay tambalang pangungusap na binubuo ng dalawa o higit pang nakapag- iisang iisang sugnay. Ang sugnay sugnay na ito ay maaaring magkatuwang o magkapantay.

Kadalasang ginagamit ang mga pangatnig mga pangatnig na o , at , ngunit, datapwat , subalit at ang bantas na tuldok-kuwit ( ; ) sa pag- uugnay ng mga sugnay na nakapag-iisa o sa paglikha ng tambalang pangungusap

Mga Uri ng Pangatnig 1. Nag-uugnay ng dalawang magkatimbang magkatimbang nay unit 1.1 Pamukod: O

ni

maging

at

saka

1.2 Panalungat o paninsay: At

pati Datapwat

maging bagaman habang

subalit saka

ngunit

2. Nag-uugnay ng di magkatimbang magkatimbang na yunit 2.1 Panubali: Ku n g

kapag

pag

2.2 Pasubali: Dahil sa

kung g ga ayon

pagkat

2.3 Panlinaw: Kaya

kung gayon

sana

Mga Halimbawa ng mga Tambalang Pangungusap 1. Ako ay manunulat; manunulat; si Shaina Shaina ay manlalaro manlalaro.. 2. Nagsisigaw Nagsisigaw ng “Sunog” “Sunog” si Jay Jay ngunit ngunit si Joy ay nanatil nanatiling ing nakatayo nakatayo lamang. 3. Ang mga manlal manlalaro aro ng basketbol basketbol ay ay madalas madalas na nananalo nananalo sapagkat sapagkat sila ay masipag mag- ensayo. 4. Maaga kang kang aalis aalis ng bahay bukas o magtata magtataksi ksi ka na lang. lang.

5. Siya na lang lang ang lumakad lumakad mag-isa mag-isa bukas at at si Ofelia Ofelia ang maiiwang maiiwang bantay ng bahay.

Ang pangungusap na A at B ay mga halimbawa ng mga HUGNAYANG PANGUNGUSAP . Kapwa sila ay may isang sugnay na makapag- iisa at isang sugnay na di –makapag- iisa. Ang mga pangatnig na kung, kapag, upang, sapagkat, dahil sa, at kahit na ay madalas na ginagamit sa kayariang ito. Halimbawa: 1. Dahil nahuli ng pulis, natuto siyang maging masunurin sa batas. 2. Magaling siyang sumulat ng tula at kwento kahit na bata pa. 3. Sumasahod pa siya sa kompanyang pinapasukan habang nagpapagaling. 4. Tumatakbo ako papunta sa sala nang mag- ring ang telepono.

Mga Halimbawa ng Langkapang Pangungusap 1. Nang umalis umalis sa bansa bansa si Liza Liza at Abdon, Abdon, si Mary Grace ay ay nag- aaral aaral pa ng kursong Nursing at si Mary Joy ay nagtapos na gtapos naman ng elementarya. 2. Habang abala abala si Rey Rey sa pagsagwan pagsagwan hindi niya niya namalayan namalayang g kinagat ng isda ang nakalawit na pain at dali –dali itong sumisid pailalim. 3. Dahil sa pagkamat pagkamatay ay ng alaga alaga nilang aso aso ay hindi hindi na kailanman kailanman sila sila nag- alaga muli nito pero pagkatapos ng ilang buwan ay naisipan nilang mag-alaga naman ng pusa.

Ang Langkapang Pangungusap ay binubuo ng dalawa o higit pang punong sugnay o sugnay na nakapag- iisa at isa o higit pang katulong na sugnay o sugnay na di nakapag- iisa. Ang mga pangatnig na ginagamit sa tambalan at hugnayang pangungusap ay parehong ginagamit sa kayariang ito.

Mga Halimbawa ng Langkapang Pangungusap 1. Nang umalis umalis sa bansa bansa si Liza Liza at Abdon, Abdon, si Mary Grace ay ay nag- aaral aaral pa ng kursong Nursing at si Mary Joy ay nagtapos na gtapos naman ng elementarya.

2. Habang abala abala si Rey Rey sa pagsagwan pagsagwan hindi niya niya namalayan namalayang g kinagat ng isda ang nakalawit na pain at dali –dali itong sumisid pailalim. 3. Dahil sa pagkamat pagkamatay ay ng alaga alaga nilang aso aso ay hindi hindi na kailanman kailanman sila sila nag- alaga muli nito pero pagkatapos ng ilang buwan ay naisipan nilang mag-alaga naman ng pusa.